Sprawiedliwość proceduralna w postępowaniu przed organem ...

52 ROZDZIAŁ 2.z wartościami, mającymi swoje źródło w treści Konstytucji, stanowi odzwierciedlenieelementów materialnego państwa prawnego, związanych w szczególnościz konstytucyjną regulacją praw i wolności obywatelskich, w tymm.in. z sądową kontrolą działań organów państwowych. Podkreśla siętakże znaczenie istnienia demokratycznych struktur i procedur dla określeniai realizacji przez państwo dobra wspólnego 140 . Uznaje się przy tym,że „dobrem wspólnym są instytucje władzy państwowej ujmowane nie statycznie,lecz w działaniu, pracujące według określonych demokratycznychprocedur, a więc zapewniających sprawiedliwość proceduralną, stanowiąceprzeto struktury złożone z elementów tak materialnych, jak i proceduralnych”141 . Zasada sprawiedliwości proceduralnej może być więc wywodzonaz zasady demokratycznego państwa prawnego 142 . Trybunał Konstytucyjnywskazał, że „z zasady demokratycznego państwa prawnego wynika ogólnywymóg, aby wszelkie postępowania prowadzone przez organy władzy publicznejw celu rozstrzygnięcia spraw indywidualnych odpowiadały standardomsprawiedliwości proceduralnej 143 ”.Sprawiedliwość proceduralna odgrywa dużą rolę w zapobieganiu arbitralnościdziałań państwa 144 . Stanowi zatem bardzo ważny element rządów prawa,składnik demokratycznego państwa prawnego, zarówno w aspekcie stanowienia,jak i stosowania prawa 145 . Respektowanie sprawiedliwości proceduralnejświadczy o funkcjonowaniu przyjętego w ramach państwa systemu wartości 146 .Podkreśla się wprost, że zanegowanie sprawiedliwości proceduralnej „spowodowałobyzanegowanie samych podstaw aksjologii prawa – wartości państwaprawnego” 147 . Równocześnie możliwe jest p ostrzeganie sprawiedliwości proceduralnejłącznie z zasadą sprawiedliwości społecznej 148 , zasadą równości i dia-140 W. Sokolewicz, Komentarz do art. 2 Konstytucji [w:] Konstytucja…, s. 22.141 Tak przyjmuje W. Sokolewicz za M. Wyrzykowskim i W. Osiatyńskim, ibidem.142 Wyrok TK z 14 czerwca 2006 r., K 53/05, OTK ZU 2006, nr 6/A, poz. 66; wyrok TKz 15 grudnia 2008 r., P 57/07, OTK ZU 2008, nr 10/A, poz. 178. Por. także wyrok TKz 22 września 2009 r., P 46/07, OTK ZU 2009, nr 8/A, poz. 126 oraz wyrok NSA z 19października 1993 r., V SA 250/93, ONSA 1994 nr 2, poz. 84.143 Wyrok TK z 14 czerwca 2006 r., K 53/05; wyrok TK z 15 grudnia 2008 r., P 57/07. Stanowiskoto zostało podtrzymane w najnowszym orzecznictwie TK – zob. wyrok TK z 12maja 2011 r., P 38/08, OTK ZU 2011, nr 4/A, poz. 33. Zob. też M. Kordela, Zarys systemuaksjologicznego w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego, Studia Prawnicze, z. 1–2,Warszawa 2000, s. 83.144 T. Chauvin, Sprawiedliwość proceduralna…, s. 17.145 L. Garlicki, Polskie prawo konstytucyjne. Zarys wykładu, Liber, Warszawa 2005, s. 66.146 Podobnie M. Kordela, Zarys systemu aksjologicznego…, s. 84.147 Ibidem.148 W. Sokolewicz, Komentarz do art. 2 Konstytucji [w:] Konstytucja…, s. 69.