Sprawiedliwość proceduralna w postępowaniu przed organem ...

Zasada sprawiedliwości proceduralnej 612.2.1.5. Sprawiedliwość proceduralna a procedury inne niż sądoweZ dotychczasowej analizy płynie wniosek, że sprawiedliwość proceduralna– jako zasada pochodna zasady demokratycznego państwa prawnego,na którą składa się zbiór uniwersalnych wartości procesowych – znajdujezastosowanie w przypadku różnego rodzaju procedur, nie tylko sądowych.W wyroku TK z 15 grudnia 2008 r. stwierdzono, że z zasady demokratycznegopaństwa prawnego wynika ogólny wymóg, aby wszelkie postępowaniaprowadzone przez organy władzy publicznej w celu rozstrzygnięciaspraw indywidualnych, odpowiadały standardom sprawiedliwości proceduralnej207 . Sprawiedliwość proceduralną odnosi się więc także do pozasądowychpostępowań represyjnych, tzn. postępowań, których celem jest poddaniejednostki sankcji. Trybunał Konstytucyjny odnosił wartości sprawiedliwościproceduralnej do postępowań kończących się nałożeniem kar administracyjnych208 . I tak, na przykład, w wyroku z 14 października 2009 r. zauważył,że dopuszczalność dekryminalizacji przekroczeń prędkości nie zwalniaz obowiązku zachowania gwarancji proceduralnych 209 . Sprawiedliwość proceduralnabyła powoływana także wprost przy ocenie postępowania administracyjnego,na skutek którego dochodzi do zatrzymania prawa jazdy 210 ,a pośrednio (poprzez wskazanie na konieczność zapewnienia wysłuchaniaoraz pisemnego uzasadnienia decyzji) do postępowania w sprawie odwołanianauczyciela z funkcji kierowniczej w szkole 211 oraz poprzez wskazaniena konieczność zagwarantowania rzetelnego procesu w postępowaniach dyscyplinarnychw ramach zawodów zaufania publicznego 212 . Trybunał Konstytucyjnyuznawał też, że sprawiedliwość proceduralną zagwarantować należyw wypadku postępowania sądowego, które wykracza poza minimum konstytucyjne213 . Dlatego sprawiedliwość proceduralna została odniesiona do207 Ibidem. Por. także wyrok TK z 3 lipca 2007 r., SK 1/06.208 Wyrok TK z 15 stycznia 2007 r., P 19/06; wyrok TK z 5 maja 2009 r., P 64/07, OTKZU 2009, nr 5/A, poz. 64; wyrok TK z 7 lipca 2009 r., K 13/08; wyrok TK z 22 września2009 r., SK 3/08, OTK ZU 2009, nr 8/A, poz. 125; wyrok TK z 14 października2009, Kp 4/09, OTK ZU 2009, nr 9/A, poz. 134.209 Wyrok TK z 14 października 2009 r., Kp 4/09.210 Wyrok TK z 22 września 2009 r., P 46/07.211 Wyrok TK z 25 września 1991 r., W 1/91. W sprawie chodziło o odwołanie nauczycielaz funkcji kierowniczej w szkole, dokonane w szczególnie uzasadnionych wypadkachw czasie roku szkolnego na podstawie art. 17 art. 3 ustawy z 26 stycznia 1982 r. – KartaNauczyciela (Dz. U. Nr 3, poz. 19 z późn. zm.).212 Por. np. wyrok TK z 8 grudnia 1998 r., K 41/97, OTK ZU 1998, nr 7, poz. 117.213 Wyrok TK z 12 stycznia 2010 r., SK 2/09.