Sprawiedliwość proceduralna w postępowaniu przed organem ...

Zasada sprawiedliwości proceduralnej 39miotów, których dane rozstrzygnięcie dotyczy 81 . Wysłuchanie należy zatemtraktować za podstawową wartość, której nierespektowanie, na przykładw imię uzasadnionych interesów państwa, nie może mieć miejsca. Równocześnie,prowadząc dyskusję na temat kosztów procedury, które uzasadniająekonomiczną racjonalność danego rozwiązania (choćby ograniczenia zakresukontroli sądu drugiej instancji), nie można poprzestać na wyliczaniu kosztówpostępowania sensu stricto. Powyższe należy odnosić również do ostatecznegorozstrzygnięcia sprawy, które – jeżeli jest błędne – może wiązaćsię z dużymi kosztami społecznymi. W tym kontekście analizować możnarównież niedopuszczenie pewnych podmiotów do postępowania. Może tomieć wpływ na niekorzystny dla tych podmiotów sposób rozstrzygnięciasprawy, szczególnie w związku z kosztami, które będą one musiały ponieśćwskutek ostatecznego rozstrzygnięcia. Przykładem takiej sytuacji może byćnieprzyznanie danej jednostce statusu strony postępowania, co skutkujebrakiem możliwości przedstawienia jej twierdzeń i dowodów, w sytuacji,w której ostateczne rozstrzygnięcie odnosi się do sytuacji ekonomicznejtej jednostki. Mówiąc zatem o minimalizowaniu kosztów procedury, należydążyć nie tylko do obniżenia wydatków na procedurę, ale również kosztówponoszonych przez społeczeństwo na skutek nieprawidłowych rozstrzygnięć.Co więcej, można postawić tezę, że kosztowna pro cedura (choć oczywiściew rozsądnych granicach) sprzyja prawidłowości decyzji i tym samym przyczyniasię do obniżenia kosztów funkcjonowania systemu jako takiego. Rozważaniana temat „sprawiedliwości proceduralnej niedoskonałej”, widzianejw kontekście potrzeby ważenia różnych interesów, prowadzą do koniecznościwskazania na wartości, które każdorazowo powinny być zagwarantowanew danej procedurze. Świadczy o tym fakt przyjęcia w orzecznictwieamerykańskim wymogu każdorazowego respektowania wysłuchania. Zamiastwięc ważyć pomiędzy naruszeniem prywatności danej osoby na skutek kontrolia prawidłowością rozstrzygnięcia, wydanego w oparciu m.in. o informacjeuzyskane w ramach takiej kontroli, należy odpowiedzieć na pytanie,czy w danej sytuacji taka ingerencja w prywatność jest w ogóle dopuszczalnai czy konieczność jej ochrony nie przeważa nad zagadnieniem prawidłowościrozstrzygnięcia 82 .81 Na gruncie amerykańskim w przypadku prawa do wysłuchania nie jest stosowany wskazanytest ważenia; por. wyrok Sądu Najwyższego Stanów Zjednoczonych w sprawie Richards v.Jefferson County, 517 U.S. 793 (1996), gdzie amerykański Sąd Najwyższy odrzucił argumentacjązwiązaną ze spójnością systemu podatkowego jako powód ograniczenia prawado wysłuchania. Zob. też pkt 2.2.4. książki.82 Podobnie L.B. Solum, Procedural Justice…, s. 69.