Sprawiedliwość proceduralna w postępowaniu przed organem ...

Zasada sprawiedliwości proceduralnej 472.1.2.4. Relacja pomiędzy właściwym zbudowaniem procedury a ostatecznymrozstrzygnięciem procesuW teorii prawa nie brakuje poglądów, które wskazują na związek pomiędzywłaściwym zbudowaniem procedury a ostatecznym rozstrzygnięciem. Natakim bezpośrednim związku, czy nawet wprost uwarunkowaniu sprawiedliwegorozstrzygnięcia od zastosowania odpowiedniej procedury, oparta jestprzedstawiona koncepcja „czystej sprawiedliwości proceduralnej” Rawlsai koncepcja „idealnej sytuacji mowy” Habermasa. Na możliwość wystąpieniatakiego związku wskazuje także Summers – w swojej analizie wartościprocesowych – oraz Solum budujący model trafności procedury.W nauce polskiej podkreśla się, że zadaniem sprawiedliwości proceduralnej,rozumianej, jako zespół wartości tworzący podstawę pozytywnejoceny pewnego procesu, niezależnie od jego wyniku, jest uczynienie rezultatutej procedury jak najlepszym, zoptymalizowanie go 115 . Wskazuje siętakże, że analiza wyniku stosowania danej procedury nie może być zupełniepomijana, ale w kontekście analizy proceduralnej kryterium wynikunie odgrywa roli definiującej i dominującej 116 . Uznaje się przy tym, że naakceptację nie zasługuje „pogląd ekstremalny, który w procedurze i tylkow procedurze widzi źródło sprawiedliwych rozstrzygnięć, a jej zastosowaniegwarantuje, iż rezultat procedury będzie sprawiedliwy” 117 . Procedura „niemoże zostać wyizolowana w sposób doskonały, aby z powodzeniem spełniaćtak rozumianą doskonałą funkcję legitymizującą podejmowane decyzje” 118 .Krytycy czystej sprawiedliwości proceduralnej Rawlsa uznają, że nie należyona w ogóle do zakresu pojęcia sprawiedliwości, a jest związana z formalnymprzestrzeganiem obowiązujących reguł 119 . U Rawlsa kluczem jest jednakwłaściwe uwarunkowanie procedury – założenie uczciwości i stworzeniejasnych reguł postępowania biorących udział w procesie 120 . Rawls uznaje, żeuczciwość procedury przenosi się na jej wynik, który projektuje sprawiedliwośćprocesu. Taki kategoryczny związek nie występuje jednak w praktyce.Dlatego uważam, że wskazana jest analiza i ocena procesu (administracyjnegoi sądowego) nie przez pryzmat ostatecznego rezultatu procesu,a poprzez poziom zagwarantowania wartości procesowych (zagwarantowaniasprawiedliwej procedury) w ramach tego procesu. Analiza takapowinna brać jednak pod uwagę to, że stosowanie sprawiedliwej procedury115 T. Chauvin, Sprawiedliwość proceduralna…, s. 7.116 T.T. Koncewicz, Aksjologia unijnego kodeksu…, s. 224–225.117 Ibidem.118 Ibidem.119 W. Sadurski, Teoria sprawiedliwości. Podstawowe zagadnienia, PWN, Warszawa 1988, s. 81.120 T. Chauvin, Sprawiedliwość proceduralna…, s. 49.