Sprawiedliwość proceduralna w postępowaniu przed organem ...

Zasada sprawiedliwości proceduralnej 53logu społecznego 149 , zasadą zaufania obywateli do państwa i stanowionegoprzez nie prawa w zakresie przejrzystości i czytelności jego działań 150 orazwymogiem określoności przepisów 151 . Uznaje się, że zasada sprawiedliwościproceduralnej ma naturę normatywną, płyną z niej określone wymaganiapod adresem ustawodawcy i wszystkich stosujących prawo 152 . Pozwala towidzieć ją jako zasadę prawa, o charakterze monistycznym, co umożliwia naodkrywanie w niej różnych jej komponentów oraz skutków ich działania 153 .2.2.1.2. Sprawiedliwość proceduralna a prawo do sąduSprawiedliwość proceduralna doznaje konkretyzacji na gruncie art. 45Konstytucji i przybiera formę prawa podmiotowego do sprawiedliwej procedurysądowej 154 . Powoduje to, że prawo do sądu oraz zasada państwaprawnego pozostają ze sobą w związku 155 . W bogatym orzecznictwie TK149 Wyrok TK z 22 sierpnia 1990 r., K 7/90.150 Wyrok TK z 16 stycznia 2006 r., SK 30/05, OTK ZU 2006, nr 1/A, poz. 2.151 Wyrok TK z 12 czerwca 2002 r., P 13/01, OTK ZU 2002, nr 4/A, poz. 42. Trybunał Konstytucyjnyuznaje, że „wymaganie określoności przepisów, które muszą być formułowanew sposób poprawny, precyzyjny i jasny (…) zwłaszcza gdy chodzi o ochronę prawlub wolności oraz o sytuacje gdy istnieje możliwość stosowania sankcji wobec obywatela”– por. wyrok z 22 maja 2002 r., K 6/02, OTK ZU 2002, nr 3/A, poz. 33. Por. teżwyrok TK z 11 stycznia 2000 r., K 7/99, OTK ZU 2000, nr 1, poz. 2 oraz J. Oniszczuk,Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego, Zakamycze,Kraków 2004, s. 237.152 K. Osajda, Zasada sprawiedliwości proceduralnej w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego[w:] Orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego a Kodeks postępowania cywilnego, red.T. Ereciński, K. Weitz,, Lexis Nexis, Warszawa 2010, s. 429.153 Ibidem, s. 434.154 Tego prawa podmiotowego nie można wywieść wyłącznie na bazie art. 2 – zasady demokratycznegopaństwa prawnego i wyinterpretowanej z niego zasady sprawiedliwości proceduralnej,por. postanowienie TK z 24 października 2001 r., SK 10/01, OTK ZU 2001,nr 7, poz. 225 oraz wyrok TK z 16 stycznia 2006 r., SK 30/05. Na temat znaczenia konstytucyjnejzasady sprawiedliwości proceduralnej w postępowaniu karnym zob. P. Wiliński,Proces karny w świetle konstytucji, Wolters Kluwer Polska, Warszawa 2011, s. 98–106.155 Zob. wyroki TK z: 16 stycznia 2006 r., SK 30/05; 19 lutego 2008 r., P 49/06, OTK ZU2008, nr 1/A, poz. 5; 26 lutego 2008 r., SK 89/06, OTK ZU 2008, nr 1/A, poz. 7; 1 lipca2008 r., SK 40/07, OTK ZU 2008, nr 6/A, poz. 101. Por. także K. Osajda, Zasada sprawiedliwościproceduralnej w orzecznictwie…, s. 444–446. Uznaje on, że właściwym źródłemsprawiedliwości proceduralnej jest art. 45 ust. 1 Konstytucji. Zarazem jednak zauważa,że trudno kwalifikować jej poszukiwanie w art. 2 Konstytucji za wadliwe. W mojej oceniejest to konieczne, ponieważ pozwala odnieść sprawiedliwość proceduralną nie tylkodo procedury sądowej. Czyni to zadość opinii wyrażonej przez TK, że wszelkie postępowaniaprowadzone przez organy władzy publicznej w celu rozstrzygnięcia spraw indywidualnychodpowiadać powinny standardom sprawiedliwości proceduralnej (por. wyrokTK z 14 czerwca 2006 r., K 53/05; wyrok TK z 15 grudnia 2008 r., P 57/07).