Sprawiedliwość proceduralna w postępowaniu przed organem ...

40 ROZDZIAŁ 2.Trzecim rodzajem sprawiedliwości proceduralnej jest „czysta sprawiedliwośćproceduralna”. Rawls określa ją „takim zaprojektowaniem społecznegosystemu, by rezultat był sprawiedliwy bez względu na to, czym się okaże –przynajmniej, gdy mieści się w pewnych granicach” 83 . W przeciwieństwie dodwóch poprzednich rodzajów sprawiedliwości proceduralnej w przypadku„czystej sprawiedliwości proceduralnej” brak jest niezależnego kryterium prawidłowegorezultatu. Zamiast tego jest poprawna procedura, której jakikolwiekwynik jest uznawany także za poprawny i uczciwy 84 . Przykładem takiejprocedury są reguły rządzące grą hazardową 85 . Wskazują one na uczciwą jejorganizację, przy założeniu dobrowolnego charakteru udziału w grze i uczciwościjej uczestników. Ostateczne rozstrzygnięcie gry może doprowadzićdo różnego podziału początkowej sumy, na którą składały się wkłady graczy.Za każdym razem jednak wynik takiej gry będzie musiał być uznany zauczciwy. Kluczowy jest jednak sprawiedliwy przebieg gry, zgodny z ustalonymiuprzednio regułami – tylko wtedy można zakładać, że końcowe rozstrzygnięciejest uczciwe. Interpretując definicję czystej sprawiedliwości proceduralnejRawlsa, uznaje się, że sprawiedliwość proceduralna oznacza takąorganizację procesu uzyskiwania informacji, ich analizy, wymiany argumentacjii podejmowania rozstrzygnięcia, która pozwala uznać wynik tego procesuza sprawiedliwy (ang. just, fair) 86 . Zastanawiając się nad celem porządkuprawnego, uznaje się także, że ma on „gwarantować zarówno sprawiedliwość,jak i uczciwość, odnoszące się w równym stopniu do samego postępowania,co do będącego jego rezultatem rozstrzygnięcia” 87 .Przy analizie czystej sprawiedliwości proceduralnej rodzi się pytanie, czyw praktyce obrotu prawnego istnieje możliwość wystąpienia takiej sytuacji,jak w przypadku gry hazardowej. Podstawowym problemem jest to, że proceduryprawne nie przewidują zazwyczaj dobrowolnego charakteru możliwościskorzystania z nich. Zazwyczaj (z wyjątkiem postępowania mediacyjnego)przynajmniej jedna ze stron sporu jest zobligowana do uczestnictwaw procesie (w charakterze osoby pozwanej na gruncie procesu cywilnegolub w charakterze podmiotu, któremu zarzuca się naruszenie prawa publicznego).Brak dobrowolności w przypadku procedur występujących w praktycetym bardziej zakłada konieczność postrzegania ich w kategorii reguł,83 J. Rawls, Teoria…, s. 122.84 Ibidem, s. 123–124.85 Ibidem, s. 124.86 Z. Kmieciak, Ogólne zasady prawa i postępowania administracyjnego, PWN, Warszawa2000, s. 148.87 J. Łętowski, Prawo administracyjne dla każdego, Wydawnictwo ECOSTAR, Warszawa1995, s. 168.