Sprawiedliwość proceduralna w postępowaniu przed organem ...

Zasada sprawiedliwości proceduralnej 73Artykuł 6 ust. 3 lit. c Konwencji wymaga dla spraw karnych możliwości bronieniasię osobiście lub przez ustanowionego przez siebie obrońcę. Naruszeniemprawa do obrony może być m.in. uniemożliwienie przez państwoswobodnego i poufnego kontaktu prawnika z jego klientem 280 .Ważnym elementem prawa do rzetelnego procesu jest prawo do rozstrzygnięciasprawy w rozsądnym terminie. Europejski Trybunał Praw Człowiekaustala, czy sprawa została rozstrzygnięta w rozsądnym terminie w oparciuo cztery kryteria: stopień skomplikowania sprawy, staranność działań władzkrajowych, zachowanie skarżącego oraz wagę rozstrzyganej sprawy dla skarżącego281 . Trybunał rozstrzyga więc, czy w danej sprawie doszło do przekroczeniarozsądnego terminu rozpatrzenia sprawy, w okolicznościach konkretnegoprzypadku 282 . Europejski Trybunał Praw Człowieka nie ustala natomiastogólnych reguł, które pozwalałyby ocenić, jaka długość postępowaniajest akceptowalna z punktu widzenia wymagań art. 6 ust. 1 Konwencjidla danego rodzaju spraw 283 . W sytuacji, w której ETPCz uznaje, że dłuwsprawie Teltronic-CATV przeciwko Polsce. Por. ponadto wyrok ETPCz z 19 stycznia2010 r. w sprawie Felix Blau sp. z o.o. przeciwko Polsce, nr 1783/04 oraz wyrok ETPCzz 19 kwietnia 2001 r. w sprawie Elcomp sp. z o.o. przeciwko Polsce, nr 37492/05.280 Wyrok ETPCz z 16 października 2001 r. w sprawie Brennan przeciwko Wielkiej Brytanii,nr 39846/98, pkt 58. W przypadku braku wystarczających środków na pokrycie kosztówobrony, każdy ma prawo do bezpłatnego korzystania z pomocy obrońcy wyznaczonegoz urzędu, gdy wymaga tego dobro sprawiedliwości – dostępności nieodpłatnej pomocyprawnej dla osób ubogich. Dotyczy to nie tylko spraw o charakterze karnym, ale takżecywilnym, np. gdy pomoc prawna jest niezbędna z powodu wymogu w prawie krajowymdziałania przez pełnomocnika albo ze względu na skomplikowany charakter sprawy(wyrok ETPCz z 9 października 1979 r. w sprawie Airey przeciwko Irlandii, nr 6289/73,pkt 26). Zapewnienie pomocy prawnej odnosi się również do dostępu do pełnomocnikaw postępowaniu kasacyjnym – przed Sądem Najwyższym – por. wyrok ETPCz z 18grudnia 2001 r. w sprawie R.D. przeciwko Polsce, nr 29692/96; wyrok ETPCz z 13 marca2007 r. w sprawie Laskowska przeciwko Polsce, nr 77765/01; wyroki ETPCz z 22 marca2007 r. w sprawie Siałkowska przeciwko Polsce, nr 8932/05 i Staroszczyk przeciwko Polsce,nr 59519/00; wyroki ETPCz z 19 maja 2009 r. w sprawie Kulikowski przeciwko Polsce,nr 18353/03 oraz Antonicelli przeciwko Polsce, nr 2815/05.281 Wyrok ETPCz z 20 października 2000 r. w sprawie Kudła przeciwko Polsce, nr 30210/96,pkt 124.282 Wyrok ETPCz z 28 czerwca 1978 r. w sprawie König przeciwko Niemcom, nr 6232/73,pkt 99. Wyjątkiem od wskazanej zasady oceniania przewlekłości w warunkach konkretnejsprawy jest uznanie przez ETPCz, że przewlekłość postępowania jest systemowym,występującym bardzo często, problemem danego państwa. W takiej sytuacji ETPCz uznaćmoże, bez bliższego badania okoliczności konkretnej sprawy, że stanowi ona egzemplifikacjęstrukturalnego problemu przewlekłości postępowań w danym państwie – wyrokETPCz z 28 lipca 1999 r. w sprawie Bottazzi przeciwko Włochom, nr 34884/97, pkt 22.283 Wyrok ETPCz z 29 marca 2006 r. w sprawie Scordino przeciwko Włochom, nr 36813/97,pkt 157.