Paun Es Durlic Rumânjii na zálasku sunca - Româńii în apus de soare
Paun Es Durlić Pain Es Durlici Româńii în apus de soare Rumânjii na zalasku sunca Romanians at the end of the road
Paun Es Durlić
Pain Es Durlici
Româńii în apus de soare
Rumânjii na zalasku sunca
Romanians at the end of the road
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
<strong>Paun</strong> <strong>Es</strong> Durlić<br />
ĐESKÎNĆIK ĐI ŠOJMANJE<br />
Ar<strong>na</strong>glaua, Janku Sljikarju<br />
Šojmanjlji s<strong>în</strong>t un fjelj đi dz<strong>în</strong>je ursatuarje<br />
tarj kare rašăsk suđi<strong>na</strong> uomuluj<br />
<strong>în</strong> śasu k<strong>în</strong>d s-a <strong>na</strong>skut. S<strong>în</strong>t doăsprăśe,<br />
kîće lunj jastă pi anu đi dzîlje. La lji trij<br />
măj marj sa šćiu šă numilji: Ja<strong>na</strong>, Sîmdzîja<strong>na</strong><br />
šî Stoja<strong>na</strong>, ama nu lji sa kućadză<br />
dzîśa pi nume, numa lji sa dzîśe „jaljeˮ<br />
or, măj đes, „dz<strong>în</strong>jilji milost<strong>în</strong>śiljiˮ,<br />
să nu sa m<strong>în</strong>jije, kă atunśa s<strong>în</strong>t rîalje.<br />
Măj tare s<strong>în</strong>t đi tuot pi lumje, nu sa<br />
ćem đi njimika, njiś đi Dumnjedzîu, šă<br />
askultă numa đi s<strong>în</strong>ta Majka Marija.<br />
K<strong>în</strong>d s<strong>în</strong>t m<strong>în</strong>jiuasă jalje duk bualje,<br />
da đi bualji-lja numa jalje au ljak. Jalje<br />
sa m<strong>în</strong>jije măj đes k<strong>în</strong>d sa gazîašće<br />
luoku unđe s-a žukat, or k<strong>în</strong>d uomu sa<br />
pišă la tutuk <strong>în</strong> traušă (aja lji „kasaˮ šî<br />
„masaˮ), or k<strong>în</strong>d ăl prinđe viornjica đi<br />
kare lumja sa apîră škip<strong>în</strong>d. Al bol<strong>na</strong>v<br />
je amjecît šî puzumenjit, fara pućarje,<br />
vorbjašće <strong>na</strong>jurlja, ăl duare tuot, nu<br />
duarme kalumja, visadză visurj urîće,<br />
da k<strong>în</strong>d je buala grja, ăl prinđe šî buala<br />
rîa. Kopij-aj miś nu man<strong>în</strong>kă, šî pl<strong>în</strong>g šî<br />
cîpa u<strong>na</strong>-ntruu<strong>na</strong>. Đ-al bol<strong>na</strong>u sa dzîśe<br />
kî je „šojmanjit, luvat đi šojmanjeˮ, <strong>în</strong><br />
alt fjelj, „lovutˮ, „ćoknjitˮ, „pljesnjitˮ.<br />
Sa đesk<strong>în</strong>tă điminjaca l<strong>în</strong>ga fuok <strong>în</strong><br />
kasa l-al bol<strong>na</strong>u or la vrăžîtuorju, pi<br />
injima guală. Sa ja vas nuou, <strong>în</strong> jel sa<br />
punje mnjare, da <strong>în</strong> mnjare tam<strong>în</strong>je<br />
ku busujuok. Tuot aja sa mjastîka ku<br />
ljingură nuauă đi ljemn. Đesk<strong>în</strong>ćiku sa<br />
spunje đi tri uorj. Đin mnjarja đesk<strong>în</strong>tată<br />
al bol<strong>na</strong>u man<strong>în</strong>kă kîći kîta, pănă<br />
nu-j trjaśe.<br />
A pljekat (Janku) pi kalje, pi kalare,<br />
Pi drumu-l Dumnjedzîo-l mare,<br />
S-a-nt<strong>în</strong>jit ku milost<strong>în</strong>śilji-n kalje.<br />
94.<br />
170<br />
BAJALICA PROTIV ŠOJMANA<br />
Rud<strong>na</strong> Glava, Janko Nikolić<br />
Šojmanke su moćne vile suđenice<br />
koje određuju sudbinu čoveka u času<br />
rođenja. Ima ih dva<strong>na</strong>est, koliko ima i<br />
meseci u godini. Trima <strong>na</strong>jjačim z<strong>na</strong>ju<br />
se i ime<strong>na</strong>, to su: Ja<strong>na</strong>, Samdzija<strong>na</strong><br />
i Stoja<strong>na</strong>, ali se ne smeju oslovljavati<br />
po imenu već im se kaže „oneˮ ili češće<br />
„vile milostiveˮ, da se ne <strong>na</strong>ljute, jer su<br />
tada <strong>na</strong>jopasnije. Jače su od svega <strong>na</strong><br />
svetu, ne boje se ničega pa ni Boga, i<br />
slušaju samo Svetu Majku Mariju, majku<br />
Božju. Kad su ljute, one donose bolesti,<br />
ali od tih bolesti samo one drže<br />
lek. Od „šojma<strong>na</strong>” se oboljeva <strong>na</strong> razne<br />
<strong>na</strong>čine, <strong>na</strong>jčešće kad se <strong>na</strong>gazi mesto<br />
<strong>na</strong> kome su igrale, kad se čovek pomokri<br />
<strong>na</strong> drvljanik u dvorištu (njihovo<br />
„boravište” i „trpeza”!), ili kad te zahvati<br />
vrtlog vetra od koga se ljudi štite<br />
pljuvanjem. Bolesnik izgleda sumanuto<br />
i rastrojeno, bez s<strong>na</strong>ge, govori nerazumno,<br />
boli ga „cela s<strong>na</strong>ga”, loše spava<br />
i ima ružne snove, a u težim oblicima<br />
stižu ga <strong>na</strong>padi padavice. Bebe odbijaju<br />
hranu i histerično i dugotrajno<br />
plaču. Za bolesnika se veli da je „ošojmanjen,<br />
uzet od šojma<strong>na</strong>ˮ, drugim rečima<br />
„udarenˮ, „ćaknutˮ, „blesavˮ. Bajanje<br />
se vrši ujutru <strong>na</strong> prazan stomak<br />
kraj ognjišta u kući vrača ili bolesnika.<br />
Uzme se nov, nekorišćen sud, u njega<br />
se stavi med a u med tamjan i bosiljak.<br />
Sve se to meša novom drvenom<br />
kašikom i tri puta izgovara <strong>na</strong>ve<strong>de</strong><strong>na</strong><br />
basma. Prebajani med bolesnik potom<br />
je<strong>de</strong> malo-pomalo, dok ne ozdravi.<br />
Poš’o (Janko) putem, stazom,<br />
Božjim putem velikim,<br />
Suđenice je <strong>na</strong> putu sreo.
Change language