Paun Es Durlic Rumânjii na zálasku sunca - Româńii în apus de soare

Izabrane studije iz vlaškog folklora
firi („sve zvezde i luciferiˮ), 8) šapće dzîlje-n stamînă („sedam dana u nedeljiˮ, koji se
pojedinačno imenuju, počev od dana kada se vrši konkretni obred), 9) zatim trijsuće
šajdzăś šî śinś đi dzîlje śe sînt pi anu đi dzîlje (trista šezdeset i pet dana u godini danaˮ),
10) ponegde patru stamînj în lună („četiri nedelje u mesecuˮ) i doăsprăśe lunj
în anu đi dzîlje („dvanaest godišnjih meseciˮ), kao i neizostavnih patrudzăś šî patru
đi praznjiśe („četrdeset i četiri praznikaˮ). 11) Svi oni treba da se sastanu i da se međusobno
dogovore, zatim da se uhvate za ruke, da padnu „na kolena i laktoveˮ (sî
kadă-n źanunkj šî-n kuaće) i da složno zapnu kako bi pozvanog pokojnika pronašli
- ma gde on bio u carstvu mrtvih - i izveli ga na „ovaj svetˮ.
b) Medijalni deo marturije. Središnji deo marturije nije podjednako razvijen
u primerima koje smo našli na terenu. Šta više, u najvećem broju slučajeva on je
znatno redukovan, pa čak i izostavljen, verovatno kao posledica korenitih promena
u običajnih praksi našega vremena. Tamo gde ga ima, ovaj deo marturije obično se
sastoji od dopune spiska sila, koje se pozivaju u pomoć, sa novim svetim emanacijama
poreklom, očito, iz hrišćanskog foklora. Tako se, na primer, poziva sveta majka
Marija kî ja măj binje šćije („jer sve najbolje znaˮ), sv. Jovan bućedzatuorj („krstiteljˮ),
sv. Aranđel luvatuorj („uzimač dušaˮ, tj „duševaditeljˮ), sv. Nikola stražărj la
apă („čuvar na vodiˮ), sv. Đorđe kîlatuorj šî slobodzîtuorj („konjanik i oslobodilacˮ),
sv. Petar skrijatuorj („pisarˮ), 12) sv. Dimitrije - ljigatuorj („vezivačˮ), 13) zatim sv. Ilija
„sa svojim sestramaˮ, itd. Od vanrednog značaja su neki primeri iz Gornjeg Poreča
(vidi marturije broj 22 i 25) kao i primer br. 17 iz Majdanpeka, koji je u ovo urbano
središte prenet takođe iz porečkog areala. 14) Na mestima gde se u ostalim slučajevima
pojavljuje sveta majka Marija, i u istoj ulozi (uzima na onom svetu pokojnika
8) Vl. Luśafur, rum. Luceafar