Paun Es Durlic Rumânjii na zálasku sunca - Româńii în apus de soare

Projekat „Askultac povasta mja”
caru dăruje lumja kare sa raspunđe vikljan
la vro-ntrăbaśunje. Auđe fata-ja
śe-ntrabă caru, šă auđe kă njima n-a
măj dat raspuns să fije pi vuoja lu caru.
Kjamă ja pi sokrî-su šă-l învacă śe să
spună.
Sa duśe sokrî-su, kînd ažunźe la
rînd, caru ăl întrabă:
„Kît je đi skump plugu mjeu đi aur?“
„Ka trij pluoj đe vară!“ sa raspunđe
suokru, kum l-a-nvacat nuora. Mult ij
s-a-mparut raspunsu la caru, šî-l întrabă
kum aja j-a dat în gînd, šî đi kolo
păna kolo, jel do spunje la caru kă
l-a-nvacat norî-sa.
„Atunśa“, spunje caru, „kat să-m vină
aja mujare mînje, ama să baźe sama binje
să vină njiś inbrakată, njis đizbrakată,
njiś pe sus, njiś pe žos!“
Sa-ntuarśe jel întristat la kasă šă
spunje la norî-sa ś-a kriśit caru.
„Nu ći grižî njimika!” spune nora.
Điminjaca ja un piśuor înkalcă, unu
đeskulcă, burka o mînjikă înbrakă, una
lasă đizbrakată, o bîrcă înplećită, una
đispljećită, punje un piśuor pe magarj,
ku unu mjarźe pe žuos, šî sa duśe la
caru.
Kînd o vjađe caru, mult sa miră kă
aša mujarje viklanjă în cara luj n-a măj
vadzit, šî uodma o-ntrabă dar vrja ja
să-j fije mujare.
„Vrjeu“, spunje ja, „ama sî-ndaj vojska
tja numa doă dzîlje să fije supt
mîna mja!“
„Zdau!“, spunje caru.
Aduna ja vojska š-o komănduje:
„Pi caro-sta să-l omarîc, kă nuje đi
njimika, šă să va punjec alt car!“
Aša lj-a spus, šî s-a-ntuors la prostu
ij, să trajaskă ku jel.
car nagrađuje ljude koji znaju mudro
da odgovore na neko njegovo pitanje.
Čuje ova devojka šta car pita, i čuje da
još niko nije uspeo da zadovolji cara
svojim odgovorom. Pozove svekra i
nauči ga šta da kaže.
Ode svekar i kad dođe na red, car ga
zapita:
„Koliko košta moj zlatni plug?”
„Kao dve letnje kiše!” odgovori svekar
kako ga je naučila snaja. Mnogo se
caru dopadne odgovor, i zapita ga kako
se toga setio, i tamo-ovamo, on prizna
caru da ga je takvom odgovoru naučila
snaja.
„Onda”, kaže car, „tražim da mi ta
žena dođe sutra, ali dobro da pazi da
mi dođe ni obučena, ni gola, ni da hoda
po zemlji, ni da ide nad zemljom!”
Vrati se svekar kući zabrinut i kaže
snaji šta je car poručio.
„Ne brini ništa!” kaže snaja.
Ujutru obuje se na jednu nogu, a
drugu ostavu bosu, kaput navuče na
jednu ruku, drugu ostavu golu, jednu
pletenicu uplete, drugu rasplete, jednu
nogu prebaci preko magareta, drugom
je hodala po zemlji.
Kad je car vide, silno se začudi jer
takvu mudru ženu u svome carstvu
još video nije, i odmah je zapita da li bi
ona htela da mu postane žena.
„Hoću”, kaže ona, „ali da mi daš svoju
vojsku da mi samo dva dana bude
pod mojom komandom.
„Dajem!” kaže car.
Okupi ona vojsku i naredi:
„Ovoga cara da ubijete, jer nije ni za
šta, a sebi da postavite drugog cara!”
Tako im je rekla, i vratila se svom
prostaku, da živi s njim.
271