Paun Es Durlic Rumânjii na zálasku sunca - Româńii în apus de soare

Projekat „Askultac povasta mja”
Ažuns Klinga în škuala drăśilor, j-a
dat o karće gruasă đin kare trăbe să-nviacă,
šî j-a dat suobă să fije aluj, ama
j-a spus kă puaće tot să vadă, numa śi
je-ntr-o sobă nu. A fuost înkunjată ku o
sută đi lakîće!
A-nvacată jel đin karća-ja đi tuaće:
să mintă, să fure, să sa kockarjaskă, sî
sa profakă în mulće fjelurj, šî-ntr-o dzî
rašašće să tunje în soba-ja, să vadă śi je
aja śe nu kućadză să vadă. A tunat kum
a putut să tunje numa školarju draśilor,
kînd a kolo: o gramadă đi uaminj,
barbuoš, imuoš, rupćiguoš, cîpă ljegac
în lancă gruasă đi zîdurj đi pjatră.
Kum l-a vadzut, tuoc în glas sa pus
pi jel:
„Dănji kîć-un par đi apă să-c spunjem
kum să nu će petreś ka nuoj!“
Jel lji da apă, da ij spun:
„Kînd va venji vrjama să ći ispićaskă
draśi śe cînj minće đin învacatura
lor, tu să spunj kă nu šćij njimika, nu
cînj minće njimika kă đin karća-ja n-aj
încaljes njimika! Dakă vi spunja or vi
arata kă šćij śeva, draśi o sî će baźe-n
lanc, š-o sî ći petrjeś ka nuoj!“
Aša š-a fakut. Kînd a vadzut draśi kă
ku jel đi źaba a pjerdut trij anj, întro
dzî l-a slubadzît đin baltă, šî jel s-a dus
la mumî-sa la kasă.
Kînd l-a vadzut mumî-sa šî kînd
audzît kum s-a pitrekut, s-a pus pi
plîns, spomîntată kă akuma amînduoj
o să muară đi fuame.
„Nu ći grižî, mujkă, njimika!“, ij spunje
Klinga, šă ja saku, šă în sak bagă o
gaină đi la mumî-sa, šă pljakă pin sat.
La un luok dă pista uom kare friźe
purśelu. Klinga sa pitulă într-o tufa
apruape đi jel, šă sa punje ku bataja
pi gaina-ja đin sak. Gaina kîruanje, da
mujarja đin kasa-ja zbară la uomî-su:
Stigao Klinga u đavolju školu, dali
mu jednu debelu knjigu iz koje treba
da uči, i dali mu sobu da bude njegova,
ali su mu rekli da može sve da vidi,
samo šta je u jednoj sobi ne. Bila je zaključana
sa stotinu katanaca!
Naučio je on iz one knjige svašta: da
laže, da krade, da vara, da se pretvara
na razne načine, i jednog dana reši on
da provali u onu sobu, da vidi šta je to
što ne sme da vidi. Ušao je kako je mogao
da uđe samo đavolov učenik, kad
tamo: gomila ljudi, bradati, prljavi, u
dronjcima, cvile vezani debelim lancima
za kamene zidove.
Čim su ga videl, svi u glas navališe
na njega:
„Daj nam po čašu vode, da ti kažemo
šta da radiš da ne prođeš kao mi!”
On im da vode, a ovi mu kažu:
„Kad bude vreme da te đavoli ispitaju
o znanju koje si stekao, ti veli da ne
znaš ništa, da ništa ne pamtiš jer ništa
iz one knjige nisi razumeo! Budeš li rekao
ili pokazao da nešto znaš, đavoli će
te staviti u lance, i ti ćeš da se provedeš
isto ka i mi!”
Tako on i uradi. Kad su đavoli videli
da su uzalud izgubili tri godine, jednog
dana ga puste iz bare, i on ode kući kod
svoje majke.
Kad ga je majka videla i kad je čula
kako se proveo kod đavola u školi, počela
je da plače, uplašena da će sada
oboje umreti od gladi.
„Ne brini, majko, ništa!”, kaže joj
Klinga, i uzme džak, i u džak stavi jednu
majčinu kokošku, i krene u selo.
Na jednom mestu naiđe na čoveka
koji je pekao prase. Klinga se sakrije u
obližnjem žbunju, i počne da bije onu
kokošku u džaku. Kokoška zakrešti, a
žena iz te kuće poviče na muža:
277