Tirade. Jaargang 47 - digitale bibliotheek voor de Nederlandse ...

652
Jan Fontijn
De getekende. Ouderdom en schrijverschap
Vorig jaar is Adriaan Morriën overleden. Negentig jaar is hij geworden. Toen ik hem
zo'n veertig jaar geleden, dus omstreeks zijn vijftigste jaar, leerde kennen, spraken
we over alles en nog wat. Af en toe ook, zo herinner ik me, over ziekte, het ouder
worden en de dood. Zijn preoccupatie met ziekte had, zo begreep ik, te maken met
het feit dat hij ooit tuberculose had gehad en daarvoor had moeten kuren. Dat hij
lang en mager was, grijs haar en een slepende manier van spreken had, paste voor
mij wonderwel bij zijn neiging tot hypochondrie. Zijn bril met zwaar montuur
accentueerde de magerte van zijn gezicht. Op straat had hij vaak een zonnebril op,
ook als de zon niet scheen. Waarom dat zo was, weet ik niet. Had hij last van zijn
ogen of was het omdat hij dan gemakkelijker jonge vrouwen kon bekijken, die hij
op straat tegenkwam?
Erotiek nam een erg grote plaats in zijn leven in. Vaak sprak en dichtte hij erover,
zoals hij ook over ouderdom en dood dichtte. Ik heb altijd gedacht dat er voor hem
een samenhang was tussen zijn preoccupatie met erotiek en die met ziekte en dood.
Iets in de trant van: geniet er maar van, want voor dat je het weet ben je ziek of dood.
Misschien is hij wel zijn hele verdere leven bezig geweest om de voor de erotiek
verloren jaren in het sanatorium in te halen.
Adriaan Morriën leek op iemand die permanent het denkbeeld wilde weerleggen
dat een rijk erotisch leven creativiteit zou verminderen. Werden grote minnaars niet
oud en waren ze niet tot hun laatste zucht creatief, zoals de onvermoeibare Bertrand
Russell met 98 jaar, Shaw met 94, Victor Hugo en Goethe met 83, Gide met 82 en
Picasso 92 jaar bewezen? Adriaan Morrien, die temidden van die groten met zijn 90
jaar geen slecht figuur slaat, schreef tot op hoge leeftijd over de liefde. Wat dat laatste
betreft had hij niets van Edmond de Goncourt, die op oudere leeftijd klaagde dat hij
zich bij het schrijven niet kon concentreren, omdat hij nog gebeten werd door ‘het
spermabeest’ en geplaagd werd door erotische fantasieën waar die van Aretino bij
verbleekten.
Tirade. Jaargang 47