Tirade. Jaargang 47 - digitale bibliotheek voor de Nederlandse ...

7
gelaat van Van Dam vertoonde niet de minste gelijkenis met de strakke kin onder
uitdagende blik van Rüttges. Trof ik ze op straat en sprak ik met Olivier, dan was
het alsof Rüttges ijl werd, als werd zijn hele bestaan een spichtige schaduw over de
straattegels tussen de etalages en het winkelend publiek.
Ik herinner mij de volgende zinnen, gesproken door Rüttges na zijn langverbeide
terugkeer uit Ierland toen degene met wie hij werkte aan een filmscenario of een
toneelstuk of een hoorspel of een roman over de Plooierijen verdwenen was en
levenloos was teruggevonden in een gang:
‘Wij kregen beiden last van verhalen. Ze overrompelden ons, zodra ze ons werden
verteld. Ik was sterk, ik was nuchter, ik hield hem nog vast. Het is allemaal begonnen
in Ballyvourney. Met Old Tom. Voor Olivier zal het gemakkelijker zijn geweest om
dood te gaan dan ook die verhalen te geloven. Of de verhalen die er nog op volgden.
De verhalen die hem eerder hadden belaagd. En die hij ook geloofde. Die beelden
opriepen - die wij dan weer moesten geloven. Je weet waar ik op doel. Of hij nou
om zeep is geholpen of dat hij simpelweg afscheid heeft genomen. Het maakt niet
uit: het zijn de verhalen geweest. Ik ben al die tijd gebleven wie ik was; hij is in alle
verhalen, in alle vertellingen, alle suggesties van verhalen, in zoveel mogelijk
werelden, in zijn baaierd van werelden zichzelf kwijtgeraakt. Het ene verhaal moest
hem nog meer waar zijn dan het andere. Zo werd hijzelf ieder verhaal. Wij hebben
ondanks Old Tom het land nog doorkruist. Dan 's ochtends, in de
dichters-bed-and-breakfast van The Burren was hij weg. Er is me nog verteld dat hij
langs de weg heeft gestaan, in alle vroegte was hij me ontglipt. Ik vermoed dat ik
het verhaal ken dat hem uiteindelijk de kop heeft gekost. Je moet begrijpen: alles
was een inbreuk, want alles was mogelijkheid. Met de hoerenloperij waartoe hij jou
heeft geprobeerd te verleiden, probeerde hij steeds zijn mogelijkheden in te dammen.
Steeds meer kwamen erbij; hij hoefde tenslotte zelf niet te bestaan. Hij plooide zich,
zo zei hij, naar elke schikking. Zo veel pijn kun je hebben als je houdt van verhalen,
op zeemeerminnen wacht, of op meisjes die op de rug van een reiger zitten.’
Dus ging de telefoon weer over. Ik kwam van de afwas, ik zorgde voor mijn huis.
Liep langs de aftandse ficus. Schampte het grijze porseleinen hondje met mijn
linkermouw. Nam de hoorn weer van de haak. Rekende niet op stupiditeiten. Laat
staan op werk.
‘Willem.’
‘Met Van Dam. Olivier. Ik had al eens gebeld.’
Tirade. Jaargang 47