Tirade. Jaargang 47 - digitale bibliotheek voor de Nederlandse ...

190
duisternis? Omdat er straks snel even wat smokkelwaar moet worden overgezet?
Misschien wordt hier een vluchtpoging beraamd? De ene vluchteling, in een gammel
bootje, stelt vast dat de kust veilig is (geen wachtlicht aan de overkant) en moet nu
wachten op de komst van de andere vluchteling met de sterke boot, maar die laat het
nu juist uit vrees afweten? Het is, bij zo weinig context, moeilijk te zeggen. Of zijn
dit alleen maar beelden voor een liefdesliedgegeven van alle tijden: ik ben gereed,
de nacht gaat beginnen, ik ben niet bang om me samen met jou in een ongewis
avontuur te begeven - waar blijf je nu? ‘Wat unbidan we nu’, zou de middeleeuwse
dichter van ‘hebban olla vogala’ zeggen: waar wachten we nog op?
Er valt op een enkel rijmwoord te wijzen, al is het niet sterk: riet - niet - niet - niet.
En op enkele klanklijnen: bootje - door - stroom - door - pool - boot - stroom. Op
een binnenrijm: bevaar - bewaakt. Op enkele allitteraties. Er zitten leuke contrasten
tussen ‘Mijn bootje is van dun riet’ en ‘Jouw boot is van sterk hout’, en zo verder -
maar ik denk niet dat de kracht van dit gedicht in zulke geijkte dichterlijke middelen
schuilt. De kracht zit juist in de ongekunsteldheid ervan, in hooguit de aanzet tot een
liedje. Hier spreekt geen dichter, in dichterlijke bewoordingen, maar een jongen of
een meisje, in eenvoudige spreektaal, en wat ontroert is zijn of haar ongeduld en
onzekerheid: niet bang voor het water of voor de overtocht, maar wel bang in deze
duistere nacht in de steek te worden gelaten.
Ik las het in een bundel met de merkwaardige titel Yoeng Poe Tsjoeng. Eerste druk
1930, tweede vermeerderde druk 1933. Yoeng Poe Tsjoeng is een dichtbundel van
J. Slauerhoff, maar ook weer niet. Hij bevat Chinese verzen die, zo zegt Slauerhoff
in zijn inleiding, ‘uit het Fransch, Duitsch, Engelsch, of rechtstreeks uit het Chineesche
leven en landschap overgebracht’ zijn. Hij bedoelde te zeggen dat zijn bundel
vertalingen bevatte, maar dat hij zelf geen Chinees sprak of las, en dat hij zich voor
zijn overbrengingen dus had moeten verlaten op Franse, Duitse en Engelse vertalingen.
Daarnaast bevatte zijn bundel ook eigen verzen, gebaseerd op eigen ervaringen en
indrukken, opgedaan tijdens zijn bezoeken aan China: ook vertalingen, zou je kunnen
zeggen, maar dan ‘rechtstreeks uit het Chineesche leven en landschap overgebracht’.
Slauerhoff wilde zich met zijn bundel niet voegen in de toen heersende China-mode,
maar juist een minder zoetsappig beeld geven. Hij had dus gezocht naar ‘vermijding
van de zijden gewaden, rozen, maneglans, die men in andere zoo overvloedig vindt’.
Daartegenover stelde hij zijn eigen voorkeur: ‘een voorkeur voor de bitterheid van
het leven, in China overvloediger gevonden en met meer nuchterheid beleden dan
bij ons.’
Tirade. Jaargang 47