Tirade. Jaargang 47 - digitale bibliotheek voor de Nederlandse ...

202
de publicatie ervan als een statement ziet tegen de vermeende overheersing van
Vijftiger-poëzie, waarvan Van Liers rijmelarij inderdaad het volmaakte negatief is.
Zo'n statement, vond Van Oorschot, was nodig en dus gaf hij Van Liers verzen uit.
Hij meende inderdaad op de bres te moeten springen voor wat in zijn ogen door de
Vijftigers naar de marge was verdreven.
Van Oorschots al met al wat koddige kruistocht tegen de experimentele dominantie
is een prachtig voorbeeld van het calimero-complex van de liefhebbers van traditionele
poëzie. Van Oorschot is slachtoffer van het treurigste misverstand over de
twintigste-eeuwse poëzie.
Er is natuurlijk alle reden toe kritisch te zijn over avant-gardes. Roland Barthes heeft
eens opgemerkt dat avant-gardistische teksten hun lezer weinig ruimte geven voor
een afwijzend oordeel. ‘Veel avantgardistische teksten zijn ongewis’, schreef hij,
omdat nog niet duidelijk is hoe ze gewaardeerd dienen te worden. ‘Deze kwaliteit is
tevens chantage (...): hou van me, neem me in bescherming, verdedig me, ik ben
immers conform de theorie die u voorstaat; doe ik niet hetzelfde wat Artaud, Cage
enzovoort gedaan hebben?’ Dit is natuurlijk precies wat er in de poëzie van de
Vijftigers gebeurt. Je zou kunnen zeggen dat Lucebert zijn lezers in een bijzonder
moeilijke positie brengt. Dit werk zet je niet terzij de wanneer je cultureel correct
voor de dag wil komen. En spreek maar eens tegen dat poëzie na Auschwitz niet op
de oude voet door kan gaan... Reserves tegen de revolutie van Vijftig zijn dus gezond.
Maar zodra het klagerige ‘zij zijn groot en ik ben klein’ klinkt, vergaat althans mij
de zin ergens begrip voor op te brengen.
Hans Warren, Gerrit Komrij, Elly de Waard - in de mainstream van de Nederlandse
poëzie was en is met betrekking tot de renommee van Vijftig veel irreële
verongelijktheid aan te treffen. ‘Al te veel jaren overheerst, in stand gehouden door
een eenzijdige poëziekritiek, het systeem van de abstracte, autonome of hermetische
poëzie’, zo mopperde De Waard in de inleiding van haar bloemlezing De nieuwe
wilden uit 1987. En de klacht die hieraan verbonden wordt, herhaalde ze sindsdien
zodra iemand het ook maar horen wilde: het soort poëzie dat zij waardeert, wordt uit
het licht gehouden door de Vijftigers. Nu kan men zich voorstellen dat de weinig
geprezen dichter De Waard wat teleurgesteld is over de weerklank van haar werk,
maar dat ligt bij Komrij natuurlijk anders. In zijn geval is het eigenlijk onvoorstelbaar
dat hij al een half dichtersleven lang uitspraken doet die de indruk wekken dat hij
zich door de alomtegenwoordige exprimentele poëzie in een hoek gedreven voelt.
Zo zei hij eens in een interview dat het zijn
Tirade. Jaargang 47