Tirade. Jaargang 47 - digitale bibliotheek voor de Nederlandse ...

5
Was dit een fietsenstalling? Op geen van de zoveelhonderd middagen tot mijn
zeventiende dat ik er met mijn vioolkist aan het stuur langsreed, heb ik via het
zijpoortje een levend wezen in het kantoor zien verdwijnen of naar buiten komen.
Heb ik het goed onthouden dan stond de deur één keer in het zonlicht onbeweeglijk
open naar de uitgestorven straat.
Op de heen- en terugweg maakte ik bij dit deel van de route altijd haast en
probeerde strak vooruit te kijken. De betekenis van de plek die in mijn ooghoek om
aandacht zeurde hoefde ik niet te raden. Direct achter de nadrukkelijk dichte deur
begon een trapje, flauw verlicht door een lamp in het kale plafond dat even steil als
het betonnen trapje wegschoot naar de diepte. Erheen lopen? Luisteren naar dat ‘psst,
ik zal je wat laten zien’ en op mijn tenen gaan staan voor het kijkgat? Dank u. Geen
belangstelling.
Ik hield mijn hoofd stijf om de lokroep zonder een blik opzij te passeren. Wat er
beneden wachtte, meteen rechts bij de onderste tree, dat wist ik sinds mijn derde.
Maar ik zou wel gek zijn om het hok nog eens binnen te gaan. Vrijwillig!
Het enige dat ik even toeliet terwijl ik me concentreerde op het afweren van mijn
herinnering was het bijpassende woord. Zo'n amalgaam uit de wereld van toen, net
als blastinketoor. De schuilkelder.
Kleurloos kunstlicht in een lage vierkante ruimte. Het is er koud hoewel de lucht
klam aanvoelt als op een augustusdag door het ademen van de tegen elkaar gedrongen
mensen. Ze zitten schouder aan schouder langs de muur op banken. Sommigen staan,
recht overeind tegen de knieën van de anderen of in de doorgang naar het trapje.
Bijna iedereen zwijgt. Ik zit op schoot bij mijn moeder en tuur over de rand van de
deken waarin zij me heeft gewikkeld omhoog, naar voren, naar links, naar rechts.
Dichtbij in mijn blikveld schemeren mijn moeders hand en de beige met roze patronen
van de benauwende deken die ze houdt ingestopt tot net onder mijn mond. Verderop
gestalten. Zware grotemensenjassen met een sjaal in de halsopening. Hier en daar
een wollen hoofddoek, vastgeknoopt onder de kin of rondom het haar. Maar wat me
meer dan de kleding bezighoudt zijn de gezichten. Ken ik ze? Soms lijkt het
buurvrouw of buurman die en die. Maar nee, de uitdrukking klopt niet. In zichzelf
gekeerd. Een vreemde die moe terugstaart naar het rusteloze kind.
Later, in mijn middelbare schooltijd, haalde mijn moeder bij het natafelen van ons
tweeën wanneer mijn vader en broer 's middags weer snel waren opgestaan en uit
huis verdwenen, soms herinneringen op aan de kelder onder het belastingkantoor.
Vooral een tafereeltje dat draaide om mij. ‘En maar
Tirade. Jaargang 47