Tirade. Jaargang 47 - digitale bibliotheek voor de Nederlandse ...

11
Mijn ouders sliepen op onze bovenverdieping in de grote kamer aan de straatkant.
De mooiste slaapkamer, met het raam op de tuin, bleef ook nadat logeren door de
spoorwegstaking een hol begrip was geworden ‘de kamer van oma en opa’. Mijn
ledikantje in de kamer ‘naast oma en opa’ werd 's nachts een soort eiland. Dubbel
geïsoleerd vanwege de hoge planken, hier en daar met een opening erin en een paar
spijlen, die mijn vader voor de veiligheid rondom het eigenlijke bedje had getimmerd.
Ver achter één wand de stilte van onze tuin. In het verlengde van mijn voeteneind
het lege vertrek van oma en opa. Links naast mijn hoofd de geverfde plank, dan
meteen een muur, daarachter het trapgat naar beneden. Hout. Steen. Diepte.
Wakker geworden door de sirene was ik vanaf de eerste tel met mijn gedachten
bij mijn ouders en broer. Ik luisterde. Tussen mijn muur en hun kamers het niets van
de overloop. Ook al verdween elk menselijk geluid in het ononderbroken gehuil
buiten, ik wist dat zij drieën er waren, luisterend net als ik. Afwachten. Kwam ons
huis straks tot leven? Of bleef ieder vannacht waar-ie was - zij daar, ik op mijn eiland?
Ging ons gezin braaf met de buurt mee schuilen in het belastingkantoor dan hoorde
ik eerst voetstappen naderen. Nog even en ja, de deur van mijn kamertje zwaaide
open. In het bijna donker (licht aandoen verboden door de Duitsers!) zag ik mijn
vaders schim. Zijn gestalte rechtop en allesbehalve gespannen - dat wil zeggen in
mijn herinnering. Hij klapt in zijn handen. Wakker worden jij! Een half strenge, half
komische wenk uit de verte en hij is alweer weg. Later verschijnt mijn moeder. De
bewegingen waarmee ze mij uit het ledikant tilt lijken haast ruw. Terwijl zij de deken
om mij heen trekt en me tegen zich aandrukt hoor ik haar mopperen. Maar kennelijk
niet op mij. Wanneer ik haar aankijk lacht ze. ‘Jammer hè? Maar,’ - haar gezicht
weer effen, ‘niets aan te doen.’
Mijn broer heeft zijn kleren voor overdag aan, net als de grotemensen, en hij staat,
nog suffend van de slaap, op de overloop wanneer ik samen met haar uit mijn kamer
kom. Als eerste strompelt-ie de trap af, tree voor tree, zijn blik strak naar zijn
schoentjes, zijn hand op schouderhoogte aan de leuning. Ook mijn moeder houdt de
leuning continu vast terwijl ze mij draagt op haar andere arm en voor elke nieuwe
stap lang steun zoekt. Achter haar aan mijn vader. Hij probeert ons allemaal licht te
geven met zijn zaklantaarn. Even zie ik een stuk traploper, dan Wims achterhoofd,
dan weer totale duisternis behalve de witte cirkel die heen en weer schiet langs de
muren.
Buiten de voordeur moet de lantaarn uit. Onze vertrouwde straat is een muur van
zwarte koude. In de stilte na het laatste alarmsignaal klinken stem-
Tirade. Jaargang 47