Tirade. Jaargang 47 - digitale bibliotheek voor de Nederlandse ...

32
een stadsveranda stond/ en uitkeek over haveloze tuinen (...) waarin het speurend
zocht naar een begin,// een teken uit die wereld vol geheimen/ die het voorbij de
daken had geraden,/ waarvan 't bestaan zich nauwelijks liet rijmen/ met
schoorsteenpijpen en antennedraden...// Dat kind was ik. - Er gaat zich iets herhalen:/
weer kijk ik hunkerend de vogels na/ die in hun cirkelende vlucht bepalen/ de kring
der wereld waar ik buiten sta.’
Toen ze bijna zeven was, verhuisde Hanny met haar ouders naar de Volkerakstraat.
Daar kreeg ze het visioen dat ze pas heeft beschreven in een van haar recente
gedichten (gepubliceerd in Tirade 384, 2000, nog niet opgenomen in de Verzamelde
gedichten) - het overtuigende bewijs dat het Michaelisbeeld haar oeuvre volledig
doortrekt:
‘In de vallende avond/ keek ik naar buiten en zag/ tussen bekende bomen in de
verte/ een onbekend wit huis./ Mijn blik begroette het verrast/ als voorpost van een
weergaloze wereld/ die ooit voor me zou opengaan./ De volgende avond was het
huis/ weg. Hoe ik ook bleef turen/ in de schemering, of overdag,/ het liet zich niet
meer zien./ Een overhaaste belofte overhaast/ ingetrokken. Sinds tientallen jaren/
rijst het plotseling in me op:/ een wit huis tussen verre bomen./ Onvindbaar.
Buitenaards.’
Wat een onvergetelijk vers! Weg is het visioen - maar wel is het huis gezien, en
het beeld heeft een leven lang met Michaelis meegereisd. Ze besluit met de gongslagen
‘Onvindbaar. Buitenaards’, maar tegelijk blijkt het huis, de belofte, de hoop, wat al
niet, ‘plotseling’ binnen in haar zelf te kunnen oprijzen. Het huis is zogezegd
geïnternaliseerd. Ze kan het terugzien in haar verbeelding, zoals het misschien altijd
al een fantoomhuis is geweest. De dichteres zal in verontschuldigend lachen uitbarsten
en prompt overwegen dit gedicht alsnog te verscheuren, wanneer ze hier gaat lezen
dat ik dit een onvervalst mystieke tekst acht.
En toch is het zo.
De natuurbeelden confronteren de dichteres veelal met haar gevoel van hulpeloosheid.
Ze verscherpen haar eenzaamheidsbesef. Maar, gek genoeg misschien, wekt de
scherpe verwoording van dat besef geen droefenis op. De verwoording is, telkens
weer, een kleine overwinning op de vergeefsheid. Michaelis' gedichten zijn tastbare
levens-tekens, het bewijs dat ze níet nameloos verzwolgen wordt, hoe pregnant en
veelvuldig ze die vaststelling ook maakt. Ten bewijze daarvan hier een ander fragment,
dat die spanning (de levensader van haar poëzie) vertolkt:
‘Vandaag trekt de zomer/ alle registers open (...)/ Het voelt aan als het
Tirade. Jaargang 47