Tirade. Jaargang 47 - digitale bibliotheek voor de Nederlandse ...

102
Zelf schreef Nienke van Hichtum aan het eind van haar leven een aantal boeken die
ze zelf het liefst ‘volksboeken’ noemde, omdat ze voor grote groepen lezers, voor
jong en oud, geschikt waren. Het laatste was Drie van de Oude Plaats, dat in 1938,
één jaar voor haar dood, verscheen. Het boek gaat over de jonge, aantrekkelijke Jan
Martens Bollema die getrouwd is met Trine, een meisje uit de stad. Dat bevalt een
aantal dorpsbewoners niet en Trine moet zich door veel roddel en kletspraat heenslaan,
voor ze geaccepteerd wordt. Het dorp kijkt met argusogen of ze zich wel aan de
gebruiken houdt, of ze plaatselijke gewoontes rond geboorte en dood volgt en zich
aan de daarvoor afgesproken tijden houdt, de juiste kleding draagt, en de juiste
formuleringen gebruikt. Het boerendorp blijkt te stikken in gewoonten en regels die
bedoeld lijken om nieuwkomers het leven zuur te maken, en eigenlijk gaat het hele
boek erover hoe Trine zich redt en haar onafhankelijkheid bewaart in die slangenkuil
van jaloerse, bemoeizieke boerinnen.
Als ze een dochtertje krijgt, moet Trine de vrouwen van het dorp ontvangen op
kraamvisite. Vóór die visite is er al heel wat geklets in het dorp omgegaan: het kind
was in een stormnacht geboren en het zou een kattenkop hebben. Dat bleek bij
omzichtig navragen niet zo te zijn, maar het kindje was wèl geel en het had een
verkreukeld gezicht. Dat was tenminste iets.
Omdat Trine erg verzwakt was, moesten de vrouwen ongebruikelijk lang wachten
op een uitnodiging en ontstonden er ruzies welk groepje vrouwen het eerst mocht
komen en hoe de clubjes werden samengesteld. Het verslag van de eerste kraamvisite
is hilarisch: hoe de visite binnenkwam met de rijkste boerin vlak achter de
domineesvrouw die traditiegetrouw als eerste móest binnengaan, welke kleren en
sieraden er gedragen werden, waar de vrouwen moesten gaan zitten (de mooiste plek
was naast de kraamvrouw), hoe de thee diende te worden gedronken (niet direct al
een klontje suiker pakken) en de brandewijn met rozijnen uit de speciale kommen
moest worden gelepeld. Ondertussen keken de vrouwen hun ogen uit naar het
meubilair, het serviesgoed en het glaswerk van de stadsjuffrouw dat veel mooier was
dan ze hadden verwacht.
Trine zelf hield voornamelijk haar mond, en onderging deze traditie zo rustig
mogelijk. Ze kon zelfs niet vermoeden dat ze het hele dorp in opschudding had
gebracht door haar ontvangst, en dat de rijke boerinnen achteraf ongelooflijk roddelden
over haar en haar ontvangst, over hoe haar interieur eruitzag, en hoe ze aan alle fijne
spullen gekomen was: ‘“Nou, nou, wat 'n opskepperige boel, niet” zei er een. “Ja
hoor! Waar zouden ze al die mooie spullen vandaan hebben? Geleend misschien?”
“Och ja, best moge-
Tirade. Jaargang 47