Tirade. Jaargang 47 - digitale bibliotheek voor de Nederlandse ...

16
terwijl hij hun eenvoud vreest? De doodklap van Thor had hij moeten krijgen, kreeg
hij niet, bíjna had hij er recht op.
Het collectief van twee
a. De briefschrijvers met in het hoofd de ongeschreven wetten van het
briefschrijverscollectief. Verzwegen doel: de briefroman, lijvig. Twee schrijvers
communiceren en bieden hun interessante persoonlijkheid aan. Toch weten ze nog
altijd niet hoe interessant ze zijn want het beheerst conflict zie je alleen maar
aankomen. Het wordt mondeling of telefonisch afgehandeld, zodat je iets tergends
onduidelijks krijgt.
b. De dagboekschrijver. De schrijver schrijft, het boek luistert en onthoudt.
Verzwegen doel: onvoorziene uitgave. De ongeschreven wetten van het
dagboekschrijverscollectief maken dat ook hij niet veel mag. Hij mag geen literatuur
maken. Hij moet politiek inzicht hebben én hij moet hartstochtelijk zijn als een
heethoofd. De roerselen moeten als vanzelf literatuur worden. De man moet zich
onbespied gedragen; daar let de lezer op.
Een schilder-schrijverscollectief
Uitgeschreeuwd doel: het Stedelijk. Andere beginselen werden vrij laat geformuleerd,
de groep ontstond uit behoefte om met elkaar iets te bereiken, wat dan ook. Schilders,
dichters en componisten bundelden zich rond 1988. Dichteressen van naam kregen
opdracht om iets voor de Performance met beeld en muziek te maken. De schilders
werkten met de spuitbus aan doeken die de goede maat hadden voor het Stedelijk.
Ze werkten nachten door, ze waren fideel. De vergaderingen waren feesten en de
feesten waren altijd een beetje mislukt. Ik had een rol als toeschouwer, ik hoorde bij
het levend décor. In 1989 kocht ik een klein schilderij. Collega's van de maker
kwamen me zeggen hoe zij dat waardeerden en gaven me een hand. Zo solidair waren
zij voorlopig.
Het publiek, het levend décor, werd door de kunstenaars genegeerd. De kunstenaars
speelden toneel voor ons, een volle bak. Maar zij hadden geen tekst behalve zinnen
als ‘Wat nou, wat nou? Ah ja joh hee’. Dat riepen zij naar elkaar als zwaluwen in de
lucht. Toen een dichter een bundel verkocht, begon hij als een Kozak om de kachel
te dansen. Het levend décor was te harkerig om te joelen, het collectief joelde zelf
en ging met zijn allen als een Kozak om de kachel dansen. Ze vielen en trokken
elkaar op de grond. Waren ze gek? Nee helemaal niet, ze gingen het maken. Achteraf
gezien was het levend décor stapelgek dat zij hun aangeversrol speelden.
Tirade. Jaargang 47