Tirade. Jaargang 47 - digitale bibliotheek voor de Nederlandse ...

13
bevatte tegelijk ook een ingebouwd contragewicht, in de vorm van een keiharde
instelling aan de onderhandelingstafel. De zogeheten ‘good cop’ en de
spreekwoordelijke ‘bad cop’ waren bij hem in een en dezelfde persoon verenigd,
zoals menige delegatie van besturen, directies en branchevertegenwoordigers over
de jaren mocht ondervinden.
Ook in de persoonlijke omgang met vertegenwoordigers van de culturele sector
wist Jan Riezenkamp deze dubbelheid onnavolgbaar te perfectioneren. Zo goochelde
hij in meer formele gezelschappen bij voorkeur met letterkundige citaten en
aanhalingen uit operalibretti, terwijl hij in gesprekken met culturele instellingen
onverwachts met fiscale wetsbepalingen enformele bekostigingsregels op de proppen
kwam.
Deze meer anekdotische uitwerking van het onkameleontische motief in de
kunstambtenarij is volledig in overeenstemming met de twee sleutelbegrippen die
momenteel de ontwikkeling van het cultuurbeleid bepalen, te weten autonomie en
rekenschap. Zij vormen de ferme, eigentijdse vertaling van de hierboven weergegeven
onverenigbaarheden van het naar zijn aard hybride cultuurbeleid.
Het principe van de autonomie leert dat culturele instellingen in onafhankelijkheid
hun werk moeten kunnen doen, en zelf de verantwoordelijkheid voor hun culturele
en bedrijfsmatige activiteiten moeten (kunnen) dragen, ongehinderd door onnodige
bureaucratische ballast en gedetailleerde regelzucht van de kant van de overheid.
Het principe van de rekenschap eist dat op belangrijke subsidievoorwaarden en
bekostigingsregels door de overheid scherp wordt toegezien, ter bewaking van de
doelmatigheid (de verwezenlijking van het door de politiek uitgezette beleid) en de
rechtmatigheid (het verschaffen van adequate verantwoording voor de besteding van
de verstrekte subsidiegelden).
In dit opzicht is er goed beschouwd geen fundamenteel verschil met de eisen
waaraan een literaire uitgeverij dient te voldoen. Die moet er immers enerzijds voor
zorgen dat de schrijvers zelf zich zo goed mogelijk kunnen ontwikkelen en aldus de
best mogelijke en meest geslaagde bijdrage kunnen leveren aan de literaire cultuur.
Anderzijds dient de uitgeverij jaarlijks voor de verrichte activiteiten verantwoording
te kunnen afleggen aan de fiscus en de aandeelhouders van het bedrijf, in termen van
bedrijfsvoering (doelmatigheid) en accountancy (rechtmatigheid).
De slotsom kan dus eigenlijk geen andere zijn dan dat Geert van Oorschot met
zijn dubbeltalent van literair uitgever en van gewiekste handelsman, die in beide
werelden schijnbaar moeiteloos zijn onkameleontische
Tirade. Jaargang 47