Tirade. Jaargang 47 - digitale bibliotheek voor de Nederlandse ...

78
of niet, of het is er al, of het verdwijnt - daar is allemaal weinig aan te doen en vooral:
het doet er niet toe. Het doet er ook niet toe dat, zoals een recent onderzoek zou
hebben uitgewezen, kinderen die ‘leerlinggericht onderwijs’ (Karel Glastra van Loon)
hebben ontvangen later vaker een boek lezen dan hen die ‘cultuurgericht onderwijs’
(canon en literatuurgeschiedenis) hebben genoten (ik zou alleen al willen weten wat
voor boeken dat zijn die ze lezen). Wat ertoe doet is - ik zeg het deze keer maar eens
zo - de mogelijkheid tot verrijking en verruiming van de geest door kennis te nemen
van het onbekende. De onbekende blik op een bekende wereld. Onbekende
opvattingen of gedragingen. Een onbekende manier van omgaan met taal. De
onbekende esthetische sensatie. Daar is inderdaad verdieping voor nodig maar anders
dan de huidige generatie didactici denkt. Verdieping door analyse. En nu niet zeuren
dat je een boek kunt stukanalyseren. Het raadsel van de analyse - Kees Fens heeft
het wel eens opgemerkt - is dat het boek na de analyse in zijn raadsels terugvalt.
Maar het is wel een ander boek geworden, een rijker boek. En dat is een ervaring die
ik eindeloos vaak in nawoorden van werkstukken heb gelezen: dat het boek zich zo
onverwacht geopend heeft en hoe bijzonder dat wordt gevonden en hoe jammer het
is dat de scribent weer eens te laat begonnen is want dan had hij er nog meer van
kunnen maken. Hooggeachte kindvriendelijke leesplezieradepten, het is een wet:
alles waarin je je verdiept wordt interessant.
Tenslotte nog dit. We hebben gezien dat voor het lezen en verwerken van een boek
zeven klokuren staan. Voor het lezen van 12 boeken staan dus 84 uren (voor de HAVO
7 keer 8 is 56). 84 uren lezen in drie jaar tijd is 28 uur per kalenderjaar (HAVO 27
uur), nog geen 3,5 uur per maand. Dat is dus helemaal niets. Twee keer een filmpje
pakken voor je gaat stappen en je bent het ook kwijt. Of één avond surfen op het net.
En waarom ook al weer zo weinig? Opdat de leerling zich meer kan verdiepen. Om
dezelfde reden werd onder de mammoetwet het aantal schoolvakken drastisch beperkt,
kennelijk met zoveel succes dat het vroegere aantal met de tweede fase weer in ere
is hersteld. Het is allemaal Zoetermeerse theorie van didactici die nooit meer een
school van binnen zien. De leerling verdiept zich helemaal niet, zeker niet meer dan
vroeger en door de komst van internet veel minder omdat ieder leesverslag zo te
downloaden valt (zelfs de hoogstpersoonlijke ‘leesautobiografie’ schrijven ze door
tijdnood gedreven gewoon van elkaar over!). Alleen in Zoetermeer denken ze dat
leerlingen de kluit niet belazeren als ze de kans krijgen. En nog steeds klagen ze dat
ze zoveel boeken moeten lezen, die leerlingen - net als vroeger, toen ze iets meer
reden hadden. Op
Tirade. Jaargang 47