Tirade. Jaargang 47 - digitale bibliotheek voor de Nederlandse ...

92
meeste schrijversbiografieën verschenen na zijn dood, waarbij ook die van schrijvers
uit zijn schitterende fonds: Hanlo, Multatuli, Minne, Ter Braak, Du Perron, Johan
Brouwer.
De schrijversbiografie begint in Nederland volwassen te worden. Van het ‘bijna
ontbreken in onze literatuur van de biografie’ is geen sprake meer. Langzamerhand
wordt de biografie als een literair genre beschouwd met een eigen poëtica, al is er
nog steeds veel onduidelijkheid over een aantal elementen daarvan. Een biografie
ontleent zijn belang niet zozeer aan de levensfeiten zelf maar aan de wijze waarop
die levensfeiten worden gestructureerd en vormgegeven. Wat vormgeving en stijl
betreft is er in het open genre van de biografie nog veel te doen. Het zou in formeel
opzicht nog veel beweeglijker kunnen worden. In de biografie is er over het algemeen
sprake van een verteltechniek, die geïnspireerd is op de verteltechniek van de
traditionele roman en die de illusie van een volledige ontwikkeling suggereert. In
mijn boek De Nederlandse schrijversbiografie uit 1992 heb ik me afgevraagd in
hoeverre ook andere vertelvormen, zoals die in de moderne roman voorkomen, in
de biografie gebruikt kunnen worden.
Waarom niet méér breken met de lineaire progressie in tijd, met de vertelstructuur
die gelijkmatig van begin, midden naar het einde verloopt?
Waarom het perspectief van de biograaf zo centraal stellen en waarom niet andere
perspectieven aan bod laten komen?
Of waarom niet, zoals Richard Holmes met veel succes heeft gedaan, de biografie
meer persoonlijk maken. De biograaf zou duidelijker kunnen laten uitkomen hoe hij
zelf literair en ethisch ten opzichte van de gebiografeerde staat, op welke problemen
hij stuitte bij zijn onderzoek, hoe eigen ervaringen zijn visie op zijn held of heldin
bepaalden, zijn aarzelingen bij het interpreteren van de biografische feiten enz. De
biograaf zou minder opperrechter over een leven moeten zijn, minder alwetende
psycholoog die alle geheime gangen van zijn held of heldin kent. De biograaf zou
de pretentie objectief te zijn moeten laten varen.
En zo blijft er nog erg veel te wensen over.
O ja: wat nog ontbreekt is een biografie over Geert van Oorschot, een van de grote
literaire uitgevers van de twintigste eeuw en een hartstochtelijk mens.
Tirade. Jaargang 47