Tirade. Jaargang 47 - digitale bibliotheek voor de Nederlandse ...

6
kletsen! Het hoogste woord terwijl verder iedereen somber zat weggedoken in z'n
hoekje. Sommigen werden zelfs kwaad. Maar de meesten lachten toch, of ze wilden
of niet. Net of jij toen al dacht: narigheid? nou dan zorg ik wel dat jullie er de moed
in houden.’
Een mooi verhaaltje, ja ja. Alleen al door de gloed van ouderlijke gegeneerdheid
maar vooral dito trots, waarmee mijn moeder het vertelde. Maar was het geen
verzinsel? Ging ik af op mezelf dan had de peuter om wie zij na tien, twaalf jaar
hoofdschuddend gniffelde nooit bestaan. Het schuilkelderikje diep in mij, nog steeds
om zich heen glurend naar ik weet niet precies wie, één met die praatjesmaker?
Terwijl mijn moeder doorvertelde verdween mijn aandacht in teleurstelling. Het leek
wel of ze door haar bewondering voor het zelfs bij bommengevaar monter gebleven
kind, mijn bestaan van toen en nu negeerde. Opzettelijk?
Ik geeuwde, blikte over mijn schouder naar de klok en zei dat ik nog huiswerk
moest maken.
Inmiddels ben ik geen tiener meer en hebben lectuur en ervaring mij het nodige
bijgebracht over geheugens. Wat de één zich pertinent zus herinnert, was voor de
ander honderd procent omgekeerd en mogelijk hebben ze allebei (volgens pessimisten
geen van beiden) gelijk. Kortom, mijn moeder zal mij heus wel de waarheid hebben
verteld. - Haar waarheid. - De halve waarheid, als ik er mijn eigen schuilkelderscène
bij tel. Toch kan ik mijn fantasie met de beste bedoeling inspannen zoveel ik wil,
het lukt me niet om míjn beeld van de overvolle kantoorkelder te completeren met
haar beeld van mij als parmantig middelpunt. Ondenkbaar dat ik er iets anders heb
gedaan dan ademhalen en kijken - mijn ogen geconcentreerd op één plek, de hoek
erachter, snel terug, nog eens daarheen... Angst, nee. In plaats van welke emotie ook,
de exclusieve oplettendheid waarin angst zich omzet. Wat bestaat behalve mijn
moeder dichtbij zijn alleen de andere gezichten.
(Bij het verkennen, zojuist, van deze kennelijk nogal zere plek in mijn geheugen
werd ik verrast door een samenhang. Moskou en Leningrad, jaren zestig. Zelfs onlangs
nog in Sint-Petersburg en, sterker, in het eveneens van naam veranderde maar
onmiskenbaar sovjetstad gebleven Jekaterinburg-voorheen-Swerdlowsk. Een bus,
tram of metro op een druk moment. Om mij heen de massa. Gedrang van ellebogen
en vierkante schouders. Schoenen die steun vinden op mijn schoenen. Zweetgeur,
slechte adem, winden. En dan opeens binnen in mij, van de kruin tot de hielen, het
geluksgevoel waar ik geen naam voor weet. Alleen aanduidingen zonder logica: dit,
het,
Tirade. Jaargang 47