полнотекстовый ресурс

■Iжосықты болып табылатын доктринаға азды-көпті тікелей,бірак, дөйім саналы түрде үғынылатын тәуелділікпен өзтіршілігін ақтай алатын институттар дөстүрлі болып шыгады;алайда, бүл интеллектуалдылықтың өзі метафизикалықдоктриналар жайында соз болганда таза күйінде де, достурлідоктринаның қүрамына сіңісіп кеткен дінмен я басқа даерекше формалармен болғанындай, алуан текті элементгерменаралас та үшыраса алады.Осылай, мысалы, біз Исламда дәстүр екі түрлі аспектідеболатынын көреміз, оның бірі діни болып табылады жөнебүл дәл сол қоғамдық институттардың бар жиынтығытәуелділікте болатын аспект. Оның қасында, таза шыгыстыкДеп атауға болатын екінші аспект толықтай метафизикалықболып шыгады. Қандай да бір мөлшерде осындайолдене арабтардың ықпалы ожептоуір дәрежеде андалатынсхоластар ілімі жағдайында ортагасырлық Еуропада да болтан;бірақ, бүл үйлестік бізді аса әріге алып кетпес үшін,бүл жерде метафизика теологиядан, басқаша айтқанда —өзінің діни ой-пікір саласындағы арнайы қолданысынан —ешқашан жеткілікті анық ажыратылмағандығын бірден қосқанжон; бүған қоса, тіпті, шынайы метафизиканың, осыжерде авдалуы мүмкін бөлігі қашан да толык емес орі, сіро,түтастай Батыстың күллі интеллектуалды мәдениетіне тәнбелгілі бір шектеулермен шарттастырылған болып табылады;еш шүбосіз, бүл екі кемшілікті еуропалықтарға гректермен ежелгі еврейлерден бір мезгілде қалған қайшылықтымүра нәтижесі ретінде қарастырған жөн.Үндістанда өз мәнінде таза метафизикалық болып табылатындәстүрмен бетпе-бет келеміз; онымен, өзінің тармақтарыретінде, осы таза метафизиканы не доктринаның озініңкейбір туынды және косалқы салаларына, айталық, космологияға,не ғарыштық жэне адами тіршілік деңгейлерін байланыстыратынүйлестікке тікелей сүйене отырып баскарылатынқоғамдык рет-жосық саласына қолданудың түрлітәсілдері байланысқан. Ислам дөстүріне қарағанда, мүндаедәуір айқын бола түсетіні сол - діни козқарастың жәнекез келген дін қажеттілікпен діттейтін интеллектуалдылықтантыс элементтердің толық жоқ болатындығы, соныменбірге, шындықтың кез келген жекелеген деңгейінің метафизикагақатысты, ягни, эмбебап принциптер патшалыгы -на қатысты толық багыныштылыгы.137