полнотекстовый ресурс

Міне, қүдайы қүдіретті (принципті), Нүрды символ аркылыкескіндеу қажет болса, бүкіл символ атаулының ішіндегіең қолайлысы осы нүкте болмақ. Әрине, бүдан “реалдыНүр, Қүдірет нақты геометриялык түрпат —нүкте түріңцеболады” деген ой туындамауы керек. Символдың аты —символ. Ягни, бастапқыда айтылган ойды қайталап айтарболсак, символ өзінің символдап отырган затьшан (нәрсесінен,нысанынан) міндетті түрде томен түрады.Нүкге —абсолютгің (үганның) символы. Абсолют (үган) —барлық баршылықтың3 мәңгі, озгермейтін ілкі-негізі4, түптүқияны.Біз “рух”, “идея” немесе “қүдай” деген үгымдардыайтканда, оларга нақ осындай “абсолют” деген магына,атау береміз, өйткені, қүдай (Алла тагала, Тәңір) —мәңгіжәне өзгермейтін ілкі негіз5.“Абсолют” үгымының менің өз кітаптарымдагы жиі қолданылатынбаламасы “Нүр” және “Қүдайы қүдірет” болмак.“Нүр” сөзінің философиялық магынасы да іс жүзінде“абсолют” үгымына сэйкес, иара-иар болып келеді. Өйткені,нүр да — барлық баршылықтың мәңгі және өзгермейтінілкі-негізі, түп-түқияны.Бүдан “Алла тагала мен Нүр —бірдей үгымдар” дегеной туындамауы керек. Алла тагала мен Нүр, күрани кәрімдік“Алла бірегей, Алла мәңгі, өзі тумаган және өзі тудырмайтын,оган үқсас ешкім жоқ” деген формулага сай түсіндірерболсақ, бір-біріне сөйкес келмейді; Нүр —Алла тагаланыңжасампаздык өрекеті мен сол жасампаздық әрекетіне пайдаланатынілкі материал гана. Басқаша айтқанда, Нүр (Акнемесе Хақ Дидары) дегеніміз —Алла тагаланың өзі емес,оның бүйрыгының немесе әмірінің келбеті. Мүсылмандық(сунниттік) соиылық (суфизм) “Мүхамбетгің нүрын” барлыкжаратымдагы6 (жасалымдагы) ең негізгі имманенттіақиқат, таза болмыстың жарыгы деп біледі. Бүл түжырымказақ философиясының да негізі болып табылады, ойткені:3 Баршылық — существующий, сущий; барша баршылык ~ все существующее,все сущее. “ Бүлдық” деген коне созді де осы терминніңбаламасы ретінде колдануга болады.4 Ілкі-негіз — первооснова.5 Осы “абсолют” терминінің баламасы ретінде “үған” созін үсынгымкеледі. Коне түрк тіліндегі бүл соз “бэріне кадірлі, бар норсегекүші жететін, күдіретті” деген магына береді екен, мәселен, “үған тоңрі” —“күдіретті тоңір” (МҚ 1-107), яғни, абсолютті Тәңір.6 Жаратым —творение.408