полнотекстовый ресурс

8-су рет.9-сурет.64 шаршылы мандала 81 шаршылы мандалаХрамның символдық жобасы үшін екі мандала —64 жөне81 шаршылысы өте қолайлы. 64 пен 81 сандары 25920-ньщ,яғни негізгі ғарыштық циклдың санының бөлгіші болыптабылады. Осы сандар тепе-тендіктің толық прецессиясыөтетін жылдардың санын береді: 64 х 81 х 5 = 25920. 5 көбейткішібес айлық —күндік жыл цикліне сәйкес келеді(самватсара). Тепе-тендік (күн мен түннің! —Ауд.) прецессиясыең үлкен ғарыштық олшем, демек, ғарыш тек кішіциклдер категорияларымен өлшенеді. Осьшайша, осы мандалалардыңөрқайсысы барлық ғарыш циклдсрінің “соңғықорытындысы” болып есептелетін Ғарыш “кысқаруьш” символдайды1*.Мандаланың ортасындағы “жер” Брахманың орныекенін айттык; ол 64 шаршылы мандалада торт орталықшаршыны, ал 81 шаршысында тоғыз шаршыны алады. Осыжерде храмның қамқоршы —қүдайының символы болыпесептелетін жэне “алтын үрыққа” (Хираньягабраха), ғарыштыңсөулелі үрығына үқсайтын орталық камера түрғызыла-ДЫ (8-9-суреттер).'* Күн шығуына арналған “күн биі” росімінде арапахо үндістеріүлкен вигвам қүрып, ортасына олемнің білігін (ось) бейнелейтін киеліағащ қояды. Вигвам шеңбер бойына орналасқан, орталықтағы ағашпентүйістірілетін 28 бақаннан жасалады. Ал кроу үндістерінің вигвамыЖогарыга қарай ашық, ортадагы агаштың айналасындагы кеңістік би-Шілер орналасатын 12 болікке болінген. Екі жагдайда да киелі орын-НЫң пішіні екі — Күн мен Ай — циклмен байланысты. БіріншісіндеАйдың 28 түрагы, ал екіншісінде 12 ай бейнеленеді.“Күн биі” үшін баган орнату рэсімі индуистік рәсіммен — олемніңөзегі (осі) жоне гарыш агашы деп есептелетін баган орнату рэсіміменҮндесетіні танданарлык норсе.203