полнотекстовый ресурс

Біздің порталымыздың тимпанында Христтің алдына тізебүгіп, Оған порталдың моделін тапсырып отырған шебертас қашаушыны көруге болады. Демек, ол Өзі Есік болатынХристке Христтің символын садақа етіп түр. Бүл тек күллірухани жолдың нәтін ғана емес, күллі киелі онердің табиғасынбілдіреді, ойткені, материалдық жағдайлардың ерекшежүйесіне ыңғайластырылған киелі үлгіге қайта оралған суреткерозін осы үлгімен шендестіреді, онымен біте қайнасыпкетеді. Оған сыртқы пішін сыйлап, дәстүрлі ережелербойынша бейне сомдайтын суреткер озінің нәтін, ішкі мазмүнынсол арқылы корсетеді.IIПорталдың зооморфты және осімдік бейнелі оюларынерекше қарастыру керек, олар оте ертеректегі, мүмкін, тарихқадейінгі дәуірлердегі иконографияның элементтерін ескесалады. Оның канондары өзінің декоративтік кемелдігі меноюдың архитектурамен үйлесімді түрде сіңісіп кетуінің арқасындасақталып қалған. Оньщ үстіне, мүндай әшекейлер озгесимволдармен, әсіресе, геометриялық символдармен байланыстырылакарастырылуы керектігі мьша мысалдан корінеді.Бірінші кезекті, негізінен, Азия онеріне төн, батыс онеріндегіхристиандык мағынасы белгілі екі мотивке —доңгелекпен омір ағашына берген дүрыс. Осы екі символ ортағасырлықдәуірдің шырқау түсында, киелі персонаждарды храмныңсыртына шығарып корсету болмаған кезенде порталдартимпандарын көріктендіріп түрған. Ғарыштың символикасыкозге үрыи түрған доңгелек шеңбер ішіне салынған Христіңмонограммасынан көрінеді 1*. Ал ағашқа келетін болсақ, оләдетге стилизацияланған жүзім тізбегі түрінде корініп, “Мен -жүзіммін” деген созге сәйкес келіп түрады. Сакральді архитектураныңүстанымдарымен тығыз байланысты осы екі мотивтеәлдекайда ертедегі, ежелгі индуистік және буддистікрөсімдік қуыс (ниша) иконографиясында кездеседі. Тарихибайланыс Таяу Шығыс арқылы болғаны аңғарылады.Базель соборының романдық порталында өмір ағашыстилденілген жүзім бүтағы пішінінде бейнеленген, оныңшиыршықталған тармақтары есіктің айналасын орап түр.Ғарыш доңгелегі бүл жерде иорталдың үстіне, үлкен терезе-'* Мәселен, сегіз тармақты крест Католониядағы at Jaca шіркеуінекорік беріп түр250