полнотекстовый ресурс

рухани үнемділікке бағынады, ол мүның тақырыптары менсоларды білдіру үшін қолданылатын амалдарына шек қояды,ал мүндай үнемділіктен бас тарту сол сәтте-ақ шексізкөркемдік мүмкіндіктерге жол ашатын болуы керек. Дегенмен,мүндай жаңа мүмкіндікгер осы сөттен бастап жалғызорталықпен сәйкестікке келе алмайды; бүдан әрі олар ешуақытгаөз ішінде “рахат күйін” кешетін жанды толық бейнелейалмайды, өйткені олардың қозғалысы ортадан сыртқатебетін қозғалысқа айналып кеткендіктен (ортадан тепкішкүш —Ауд.), олардың әркилы түйсініп-қабыддау жэне соныбілдіру (айшықтау) мүмкіндіктері біріге алмай, үдемелі жылдамдықпенбір-бірін алмастырып отыратын болады. Соңғыбес жүзжылдықтағы еуропалық өнерге тән бас айналарлықүласушылықпен өтіп келе жатқан “стилистикалық кезендер”шын мәнісінде осындай. Дәстүрлі өнерде мүндай динамизмжоқ, бірақ ол “мелшиіп қатып қалған” жоқ. Киелі пішіннің“магиялық шеңбері” қорғап түратын дәстүрлі суретші озшығармашьиыЕЬЩда сөбиге де, данаға да үксайды: ол қалыптайтынбейнелер символды түрде уақытган тыс болады.Өнерде, қалған өзгесіндегісі сияқты, адам жолайрыктатүрады: екінің бірі —ол Шексіздікгі салыстырмалы түрдеқарапайым пішіннен, сол пішінннің шегінде қалып, оныңқасиеттік аспекгілеріне бойлай ене отырып, шеберлікті жетілдіретүсудің мүмкіндіктерін қүрбан ете отырып, іздейді,немесе, түптің түбінде шашыраңқылық пен таусылуға апаратынжол болса да, Шексіздікті дербестік пен жаңашылдықтыңкөз алдап түрған байлыгынан іздейді.Дегенмен, дәстүрлі өнердің үнемшілдігі кеңірек негізделуі,икемді немесе қатал және бүлжымас болуы мүмкін; мүның ібөрі белгілі бір оркениетке, ортаға немесе кәсіби қоғамдастыққатөн рухани ассимиляцияның күшіне байланысты.Үлттық біртектілік пен тарихи жалғасушылық та оз әсерінтигізеді: Үндістан мен Қытай мәдениеттері сияқты мыңжылдықоркениеттер әртүрлі, кейде натурлизмге мейліншежақын, коркем мүмкіндіктерді олардың түтастығын жоғалтпағанкүйде біріктіруге қабілетті. Христиан өнерінің негізіаса кең болган жоқ; қүдайсыздық онерінің қалдықтарынанқысым корген ол, солардың ірітіп-шірітерлік ықпалынанқорганды; бірақ осындай ықпал салтанат қүрамастан бүрынақхристиан онерінің дәстүрлі символиканы түсінуі комескіленебастады. Тек интеллектуалдылық қүлдырау мен ең306