полнотекстовый ресурс

лық арқылы адам жүрегінде туатын “үрей” “одан гөрі ақиқатырақ”,бірақ, түйсікке баяу сіңетін, демек, әсері аз, сайыпкелгенде, белгілі бір адами сана үшін “өтірік нәрсе”болып көрінетін баяндаудан гөрі ақиқатқа үмтылуға күштірекжәрдем береді. Тек бір ғана ақыл-еспен емес, ерік-күшіміздіқоса күллі болмысымызбен “түсіну”, “түйсіну” қажет, себебі,догматтар Қүдай әмірін бізге жеткізіп беретін жеткізгішсиякты бір ғана ой-санаға емес, күллі түлғалық субстанцияғабағышталған. Қүдай адамға жүзін бүрғанда оныменсырласып отырмайды, әмірін береді, ол адамға өзі оны өзгерткісікелетін деңгейде ғана білік беріп, ағартқысы келеді,идеялардың әркімге әртүрлі деңгейде эсер ететінін жүрттыңбәрі біледі — киелі ілімдердің әрқилы болып келетіні десондықтан. Табиғатынан күлпгынысқа толы рухани перспективалар— семиттік монотеизм де солардың қатарында —өлгеннен соңғы жай-күйлерді олардың статикалық, яғни,ақырғы аспектісінде қарастырады, ал о бастан статикалы,демек, одан горі түйсінуге бейімділігі басым және антропоморфтылығыкемшін Үнді және Қиыр Шығыс перспективаларыбүл жай-күйді циклдік қозғалыс және ғарыштықбеймәлімдік аспектісінде қарастырады. Былай деуге де болады:post mortem күйін ақырғы нәрсе деп қарастыратынсемиттік Батыстікі біздің алдымыздан екі шексіздік шығакелетіндігі түрғысынан алғанда дүрыс: ол — Қүдайдыңшексіздігі мен макрокосмньщ немесе сансараның шексіз жәнебүлдыр лабиринттерінің шексіздігі: сайып келгенде, “откізбейтін”тозақ та соның өзі, ал Қүдай жағымды және ізгіліккетолы мәңгілік; ал егер индуистік және будцистік перспективаларжанның өзге кейіпке түсетінін айтып касарысыпотырған болса, бүл, жоғарыда айтқанымыздай, олардынтерең түйсінгіштік табиғасының өсері, сол эсер олардынтаза адами көзқарасқа таңылып қалмауына мүмкіндікбереді, сол арқылы Абсолют емес нәрсенің бэрінің табиғасысалыстырмалы һөм түнжыр екенін түспалдайды; олар үшінсансара бар болғаны салыстырмалылық белгісі болып табылады.Осы алшақтықтар қаншалықты болғанына қарамастан,әрқилы рухани перспекгивалардың тоғысу нүктелерібәрібір бар — бүл үшін “тэн болып кайта тірілу”, яғни, создіңтура мағынасымен айтқанда, “озге күйге ену” үғымдарынеске түсірудің озі-ақ жеткілікті.346