полнотекстовый ресурс

“төрізді екен”, “аумайды екен”, “үксастығы бар”, “жалпыпошымы келетін, келіңкірейтін сияқты”, “сияқты”, “секілді”,“еықылды”, “сыңайлы” деген еөздерді қолдамыз. Мүны“елестету”, “көз алдына келтіру”, “тәріздеу”, “сәйкестендіру”,“шендестіру”, “үқсату”, т.б. атай беруге болады.Ең бастысы —көріп отырган таңбаны басқа бір нәрсеге үқсатып,сол нәрсені көз алдымызға келтірумен іс бітіп қалмайды;бір үқсатудың, елестетудің арты, іле-шала, екінші, үшінші,н-шы... үқсатуға, елестетуге үласады. Мүны “іле үқсату”,“іле тәріздеу” деуге болар еді, ал гылыми әдебиетте осысөзді, осы магынаны “елексету” С ассоциация")15 деген терминменбереді. Таңба жалпылама басқа бір нәрсеге үқсатубарысында сол таңбаның элементгері де әлгі үқсатылып отырганнәрсенің маңызды екі элементіне сәйкестендірілетін болады.Мөселен, абак таңбаны “галам” деп есептейтін болсак,сол таңбаның элементтері болган нүкте мен шеңбергаламның тиісті боліктеріне (мысалы, жер мен аспан) сэйкесболып шыгуы тиіс болады.Нүкте мен шенбердін сәуленің өзара қатынасыНүкге —корілмес (нүр) болса, оны кіндік еткен кемершеңбер немесе сол нүктеден тараган сәуле —коресін (нүршашуы) болмак. Мифтік символдауда осы екі элемент түрлісипаттық варианттарга ие болады, бірақ, барлық жагдайдада олардың “негізгі мен багынышты”, “жогаргы мен томенп”,“(жасы, бойы, колемі) үлкен мен кіші”, “орталык пен шет”,“корілмес пен коресін”, “іс-әрекет пен нот иже” сиякты бинарлык-оппозициялық,семантикалык жүптық қасиет сакталып қала береді.15 Ассоциация — связь между отдельными представлениями, прикоторой одно из предстанлений вызывает другое. Мен үсынып отырганказақы балама — “елексету” термині “іле-(шала) үксату” деген созтіркесінің “іле-үксату” созін үндестік заңына сай бірыңгай дыбысталудеңгейіне шейін бейімдеп келтіру жолымен жасалган (“іле-үқсату” >“іле-үксету” > “ілексету” > “елексету”). Бір жагынан бүл соз “елестету”созіне дыбыстык жагынан да, магыналық жагынан үқсастау болыпшыгады. Ұсынылган термин кабылданбауы да мүмкін, бірак осындайжолмен термин жасаудың перспективалы екендігін корсеткім келеді.418