полнотекстовый ресурс

қүрамдас бөліктерінің бірі болғандығынан —айрықша қазіргізаманғы орныққан көзқарас-пікірлердің жемісі реті іде танылатындыгынатап өткен жөн1. Ал, біз осы сәтге е згеше,едәуір кеңірек, бірақ, соған қоса, жеткілікті түрде айқынмағынадағы материализм туралы айтпақпыз. Бүл ма ъшадаматериализм, қандай да болмасын жекелеген фило< офиялықтеориялардан мүлде тәуелсіз жэне жогарыда аталыпкеткен озіндік “философиялық материализмнен” ты ;, тағыкоптеген басқа да түжырымдамалар мен теориялық қүрылымдардытудырган әлдебір жалпылық, ілкі дүниетг нымғабарабар. Бүл дүниетанымның мәні —ойша танушыль қ өлдетаза іс-төжірибелік деңгейде жүзеге асырылатындь ғынантәуелсіз —материалдық заттарды және олармен байлг ныстымөселелерді азды-копті саналы түрде бірінші шепке қ< іюшылықтажатыр. Қазіргі замангы адамдардьщ басым копь шіігінедэл осындай дүниетаным тэн екендігіне олдебіре> лердіңқарсы шыга қоюы екіталай шығар.Соңғы жүзжыддықтар бойына дамыган бүкіл “қарарайырланған”гылым боле-жара сезімдік дүниені оқып-зерттеугенегізделген, тек соның аясымен гана шектелген, содан да,ол пайдаланатын әдістер тек сол бір өріске гана қодіанылаалады. Бірақ, тек осындай әдістер гана, барша қалғаңіарынакерегар, “ғылыми” деп танылып, бүл материалдық нәрселерменайналыспайтын гылымның болуы мүмкшдігінің өзінтерістейді. Алайда, осы козқарасқа ортақтаса, өзін тутастайосы гылымдарга арнай отырып, өйтсе де, өздерін материалистсанаудан немесе материализм деген атпен белгілі философиялықтеорияны мойындаудан бас тартатын кош адамдартабылады. Олардьщ арасында дінді ашық уагыздайтындарда бар, ал, олардьщ шыншыл-адалдыгына шәк кеіітіругетагы негіз жоқ. Бірақ, солай бола түра, мүндай адамдардьщгылыми үстаным-багыттары нагыз материалистердіі ; үстанымдарьшанеш өзгешеленбейтіндігі бар. Жиі таза діни козқарастүрғысынан қазіргі замангы гылымды атеистік һәм : материалистікгылым ретінде жалпы терістеудің жөнді-жө§ сіздігі1 XVlII-ғасырға дейін грек атомизмінен бастап, картезиан, ық физикаменаяқтай, “механицистік” теориялар болған. Бірақ, арала| ында —нәтижесінде біреуінің екіншісіне кейбір сабақтастығын тудырғаі шынмонінде үқсастык барына қарамастан, механицизмді матери; измменараластыруға болмайды.96