полнотекстовый ресурс

Сілтемелер17 Дәруіштердің әндері мен билері — ажалсыздық ырғақтарыныңсимволдык, рухани түргыдан осерлі жаңғырығы, олар күллі тіршіліктамырларымен корінбей ағатын тоңіри шырындарды еске салады. Бүғанкоса, доруіштік ғүрыптар экзотериялык жоне эзотериялык шынайылықтарарасындагы белгілі айырмашылықтың мысалы сиякты; саз бенбиге жалпы Заң тыйым салған, алайда, эзотеризм оны шарап символикасын— Заң тыйым салған ішімдік символикасын колданғаны сиякты дэрежеде ғана пайланады. Мүнда танданарлык ештеңе жоқ, өйткені,экзотеризм Заңның “ор әрпін” сақтайды, ал эзотеризм “күдай уйреткенді”қолданады.11 Шектеулілігіне карамастан, оны кінәлаудың орны жоқ, өйткені,ол қайтадан жасауга келмейтін адами негізге табан тірейді.3/ Бүл жерде рухани коңіл-күйлер “газел” делініп отыр.4/ Бүл жерде психологиялық магынадагы махаббат емес, “тірі ақиқат”,“тәңіри ынтызарлық” магынасындагы сүйіспеншілік туралы айтылыпотыр. Бүл жерде “суйіспеншілік” “пішіндерге”, ягни, “суық” пен “өлі”бірдеңелерге қарсы қойылып түр.5/ Созбе-соз: “оның түйелері”: “Ғазелдер” сияқты “түйелер” де руханишынайылықтар бейнесі.6/ Джелал ад-Дин Руми де осыған үксас ой айтады: “Егер біздің сүйіктіміздіңбейнесі пүтқа табынушылардың қүжырасында түрса, Қагбаныайналудың қажеті жоқ”. Егер Қагба хош иісінен айрылса, ол синагогагаайналады. Егер біз синагогадан Онымен бірігудің жүпарын сезінсек,ол біздің Қагбамызга айналады. Осы омбебаптық Қүран аяттарындабылай айтылады: “Батыс та, Шыгыс та — Алланікі, сендер кайда карасаңдарда, сол түстан оның дидарын көрер едіндер” (II, 115); “Айт:Аллаһ дейсіңдер ме, немесе, Мейірімді (ар-Рахман) дейсіндер ме, сендероны қалай атасандар да, Оның есімдері асыл” (XII, 110). Соңгыаяттагы Аллаһ есімдері ортүрлі рухани перспективаларды, яғни, діндердібілдіруі мүмкін. Олар тасбиықтың моншақтары сияқты, ал олартізілген жіп — оларды бір тәңіри нотке біріктіретін гнозис.7/ Осы замангы “мэтіндерді сынаудың” “психологиялық” жэне озгеде мыңкылына кідіргіміз келмегендіктен, біздің дәірімізде Ібілістің текқайырымдылықты қолга алып, оны атеистік альтруизмге айналдырыпқана қоймай, киелі Жазбаларды түсіндіруге де кірісіп кеткендігін ескертуменшектелеміз.8/ “Бәрінен үлық Аллаһ, — деп жазды Джелал ад-Дин Руми, —бірінші кездескен адамга тіл қата қоймайды; мына дүниенің мықтыларысияқты ол әлдебір етікшімен эңгімелеспейді, бүл үшін оның кеңесшілерімен орынбасарлары бар. Біз Аллаһқа оның озі тандаган адамдараркылы гана тіл ката аламыз. Үлык Алла оларды біздер Озімен солараркылы тілдессін деп озге адамдар арасынан ерекшелендіріп койган”.Пайгамбарлар Келуіне арналған осы үзіндіні дэстурдің беделді түсіндірушілерініңеншісіне багыштауга да болады.9/ Ойлы оқырман Никодимнін Христке түнде келгенін еске түсіреді;осындай дәлдік эзотеризм немесе гнозис үшін маңызды да нэрсе.10/ Қүран рецитациясының күллі маңыздылыгын осы қүдіреттілікаркылы аңгаруга болады. Ибн Араби озінің “Рисалат әл-Кудс” атты396