полнотекстовый ресурс

ған диюлардың бейнелері ойып мүсінделеді, храмды айналурәсімін жасап жүрген келушілерге тәңірлік күдірет осы бейнелерарқылы көрінеді. Жалпы ереже бойынша, Брах-мастханаүстіне орналасқан орталық қүжырада (келье) қүдайдыңсимволы ғана болады, қалған кескіндемелер вестибюльдермен сыртқы қабырғаларға орналасады. Сөйтіп, жалғызҚүдай сыртқа тек қана антропоморфты көптеген пішіндеріменкөрінеді, оны бүрыштары мен кенерелері бүж-бүжбоп түратын киелі ғимараттың алып сүлбасын айналыпжүрген тәуәп етушілер осындай күйде ғана көреді 1*.Айналып жүру рәсімі ксзінде ғарыш циклдерін “фиксациялаптүрған” храмның сәулеттік және коркемдік символизмініңозі циклдік тәжірибе обьектісіне айналады; храмтіршілік цикліне (Сансара) бағынышты тіршілік иелері айналыпжүрген дүние өзегіне (ось) айналады; бүл —бүлжымайтынжәне тәңірлік Заң аспектісіндегі кемел ғарыш.V IIIИндуистік архитектура оз вертикальдерін үсақ-түйегінедейін тәптіштелген детальдармен қоршап қоюға бейім, екіншіжағынан, ол горизонтальді сызықтарды су қабаттарындайетіп корнекілейді. Мүның оз себебі бар —вертикаль онтологиялықбірлікке, ішкі жоне трансцендентті Тіршілік Нәтінесэйкес, ал горизонталь тіршілік —болмыс жобасының символы.Горизонтальдің қабат-қабат қатпарлы, колемді қүрылғыларменқайталануы тіршілік ету сатыларының шексіз көптігін,олардың Тәңірлік шекарасыздығында корініс беруінің шекеіздігінбілдіреді. Индуизмді оның озіне абсолютті, озініңдифференцияланбаған толықтық аспектісіндегі күйінде жәнесалыстырмалы, коріну мүмкіндікгерінің таусылмас қазыналыкүйінде көрінетін Шексіздікті аңсау үнемі куалап жүретінсияқты. Бүл индуистік онерге жан баспаған орманның асабай табиғатына үқсас әлдене дарытатын үрдістің —негізгітақырыптардың қарапайымдығьша карамастан, пішіндердіңөте коп болатындығының рухани негізі.Сол молшылык әртүрлі кескіндемелерде де бар: коптегенаяқ-қолдары бар диюлар, адам пішіні мен аң пішіндерініңҚараңыз: Stella Kramrisch, “The Hindi Temple”, Calcutta, University'° f Calkutta, 1946.209