Download deel 2 - Textualscholarship.nl

iio stadigh: voortdurend
III en [...] gedaen: zijn nooit klaar
112 'T schael-tongesken [...] staen: de wijzer van de weegschaal moet eens recht
omhoog wijzen. Kortom: de afweging moet eens zijn gemaakt. Dat Huygens
juist deze gedachte met zoveel omslag formuleert (twaalf regels) heeft iets
humoristisch, en het is niet uitgesloten dat daar ook opzet achter zit. Hij
blijkt zichzelf ook heel goed op dit soort paradoxen te kunnen betrappen en
er de grap van in te zien (vgl. r. 85o-851 en 877-884 en ook 2755-2757)• Aan de
andere kant gold copia (het retorische principe van `veelheid') voor hem toch
ook nog onverkort als een deugd: vaak zeggen is duidelijk zeggen.
113-136: Met het verhaal van de aanleg en de eerste jaren van Hofwijck zal ik de lezer niet
vermoeien, zegt de dichter. Sterker nog: ik sla de hele eerste eeuw over en zal Hofwijck laten zien
zoals het er over honderd jaar uitziet. Wat maakt het uit? Het heden is zo vluchtig dat de dingen
die ik heb, of die ik hoop te hebben, beide toch alleen maar in mijn geest bestaan. Dus mijn
fantasie is zo goed als de werkelijkheid.
113 Doe (...]luren: Hoe het, toen het kind geboren was (d.i.: toen Hofwijck
volgens plan was aangelegd), ging met zijn luiers etc. `Het kind' is niet, zoals
Zwaan suggereert, het ontwerp van Hofwijck, maar Hofwijck zelf. Aan het
ontwerp besteedt Huygens geen woord meer.
114 swachrels: linnen stroken waarin een kind gewikkeld (ingebakerd) werd
115 ijemand: wie dan ook
iió En 1...] vreughd: genieten meestal alleen de ouders
"7 Niewigheid: benieuwdheid
doen leven: levend houden
II8-20 Die [...] draegh: (benieuwdheid en hoop) die (echter) zelfs de ouders tegen
het einde van hun taak verlaten, waarop men het geluk niet meer voelt – de
droevige afstomping die het erfdeel van alle mensen is en waaronder ik zelf
ook gebukt ga. Huygens zegt dus ongeveer het volgende: het geluk dat ouders
aan kleine kinderen beleven wordt levend gehouden door het perspectief van
`later' – een klein kind dat altijd een klein kind blijft, schenkt op den duur geen
geluk. Maar zelfs ouders voelen hun geluk op zeker moment niet meer, want
(zie ook de citaten uit Claudianus en Gregorius van Nazianze): `Verzadiging
went, zo zijn mensen, en zo ben ook ik' De aantekening `puerile' in de marge
bij het woord `kindsch' lijkt wat overbodig: wat zou met `kindsch gedeelte'
anders bedoeld kunnen zijn dan pars puerile, `kindsdeel'? Huygens ziet zichzelf
als `mensenkind', dat zijn `wettelijk erfdeel' heeft ontvangen van alle gebreken
van de voorouders. Dat lijkt zonder de aantekening ook wel duidelijk. Dat
Huygens tenslotte met deze korte uitweiding (r. 11 7-12o) al heel ver van zijn
onderwerp is afgedwaald, is iets wat we in Hofwijck vaker zullen beleven.
121 't kind: Hofwijck
99