Download deel 2 - Textualscholarship.nl

de Misse inden grondt anders niet dan een verloocheninghe der Beniger offerhande
ende lijdens Jesu Christi ende een vervloeckte afgoderije' (Bakhuizen
van den Brink 1976, p. 195). Vgl. Huygens' verwijt in de volgende regels: de
roomsen willen Christus telkens opnieuw doen sterven en miskennen daarmee
het offer dat Hij gebracht heeft. Zie ook zijn gedichten uit 1645 en 1682
waarin hij resp. Tesselschade Roemers en Romanus van Wesel tracht te bekeren,
Ged. IV, p. 31-34 en VIII, p. 28o-87; met toelichtingen in Zwaan 1968, p.
124-132 (i.h.b. p. 13o) en Zwaan 1976, p. I85-217 (i.h.b. p. 199)•
Sion: Eig. de heilige stad Jeruzalem; hier aanduiding van de ware gemeente
van God. Vgl. r. 479.
1S79 En [...] schiep: en willen zelfde Schepper `scheppen' die hen schiep. Vgl. het
genoemde gedicht aan Romanus van Wesel uit 1682, r. 92-93: `En wilt ghij
Schepperen zien scheppen uijt uw' Brood, door schepselen als ghij...' Huygens
gebruikt het woord `scheppel om de pretentie van de priester aan de kaak te
stellen die net als God iets wil uit niets maken door een woord te spreken (vgl.
Genesis r): de `transsubstantiatie' wordt immers geacht zich te voltrekken
op het moment dat de priester de consecratiewoorden spreekt (`dit is mijn
lichaam' en `dit is mijn bloed', vgl. Genesis 1:3 e.v. en Mattheüs 26:26 en 28).
1580 noch: nog eens
ISÓO-SI 'tgheen [...] voldaen: wat, naar Hij van het kruis geroepen heeft, door Hem
al is voldaan (nl. de boete voor de zonde). Vgl. de aantekening bij r. 1S78. De
bijbelplaats in de marge verwijst naar Jezus' kruiswoord `het is volbracht'.
1583 stadigh: telkens
blinde grouwelen: gruwelen uit blindheid (en niet uit kwaadaardigheid)
voortkomend
1585 onnoosel: onschuldig. Vgl. r. 1578.
i585-86 kome (...J af. moge nog eens nederdalen
en (...]gebeden: Vgl. Johannes a: 14-I5: `En hij vond in den Tempel die ossen
en schapen en duiven verkochten, en de wisselaars daar zittende; en een geesel
van touwkens gemaakt hebbende, dreef hij ze allen uit den Tempel, ook de
schapen en de ossen; en het geld der wisselaars stortte hij uit, en keerde de
tafels om.' Huygens denkt aan de mogelijkheden die de rooms-katholieke
kerk biedt om missen enz. tegen betaling te doen opdragen.
1587 wij [...] moe: we zijn de moeite (om hen op betere gedachten te brengen) moe
1588 daer (...J toe. om dat te bewerkstelligen is een wonder nodig
1589 hij [...] tijden: Hij (God) kent de juiste tijden om in te grijpen of niet
1592 de 1...] magh: Vgl. Johannes io:ió: `[...] en het zal worden ééne kudde en één
herder.' Ook Huygens' formulering impliceert dat `die dag' inderdaad zal
komen, vgl. ook het slot van de Apostolische geloofsbelijdenis, in de door
Petrus Dathenus berijmde vorm gezongen in de gereformeerde eredienst:
`[Ik geloof] latter een [lees: één] Christenkerck is/ en sal veesen/ Een versaemlingh
der geloovighen t'same/ Een gemeynschap der heylighen bequame'
(psalmboek, 1642).
183