Download deel 2 - Textualscholarship.nl

59
ten. Ze kunnen daardoor persoonlijker en actueler worden dan in algemene lof van
het landleven mogelijk was. Dit zuivere buitenleven speelt zich vooral in de tuin af. De
beschrijving van de gecultiveerde natuur is een essentieel bestanddeel van het hofdicht.
Dit betekent dat de dichter ook altijd een bepaalde visie op de natuur geeft. Onder de
grote zeventiende-eeuwse hofdichters zijn het vooral de calvinisten die daar het meeste
over zeggen, maar elke hofdichter leest op een of andere manier de natuur als Gods
tweede boek (De Vries 1998, s.v. `visie op natuur'). Huygens heeft dit al beschrijvend
gedaan, elke boomsoort is de moeite waard, en hij heeft kennis van de natuur tot een
belangrijk onderwerp in het gesprek met de vrienden gemaakt. Zijn beschrijving van
Hofwijck is een lofprijzing van Gods werk in de natuur. Zo kan hij onder aan zijn
manuscript schrijven: `deo gloria in aeternum'.
Huygens heeft zich behalve in Aenden lener' in 16S3 nog een keer over de opzet van
zijn gedicht uitgelaten. In een brief aan prinses Elisabeth van Bohemen, die om een
exemplaar van Hofwijck gevraagd had, zegt hij:
V.A. y trouwera du serieui et du follastre, du physique et du moral, selon la disposition du
subject, qui ent un petit lieu de plaisance que j'ay à une derrie heure d'icy, sur le canal de
Leiden.87
De aard van het onderwerp Hofwijck brengt hem tot een serieus en speels gedicht
waarin geestelijke en stoffelijke zaken gecombineerd worden. Het is een serieus gedicht
waarin hij het ideale, christelijk humanistische otium in een nauwkeurig beschreven,
maar tevens geïdealiseerde tuin laat zien, waarbij ook uit veel zaken lering valt te trekken.
Het is een speels gedicht, onder meer doordat de dichter een ironisch spel met
de buitenleventopen speelt, waarbij hij zelfs geheel tegen de literaire traditie in aan het
slot van zijn gedicht de stad `oock een loet verblijf' kan noemen.
Dat Hofwijck een zoet verblijf is, heeft hij inmiddels op superieure wijze duidelijk
gemaakt.
November 2004.
87 Briefw.V nr. 2 . Vertaling: Uwe Hoogheid zal er ernst in vinden en luim, stoffelijke en geestelijke
7 ^ S3 3 g ^ stoffelijke g )
zaken overeenkomstig g de aard van het onderwerp: P een klein buiten een half uur van hier, ^ langs g de vaart
naar Leiden. Zie ook Stren g holt t 9 80 ^P p. To.