Download deel 2 - Textualscholarship.nl

3.4.3
47
musverklaringen die in de zestiende en zeventiende eeuw verschenen zijn, gaat het er
steeds om, de `smalle weg tussen de dreigende gevaren van gierigheid en spilzucht in' te
vinden (a.w., p. 73). Wel zijn er verschillende gradaties in de uitleg te zien. Ernst Beins
citeert als vertegenwoordiger van de radicaalste groep ds. Trigland: `Gebruyckt het [het
geld] dan en neemt er uw nooddruft van en geeft de rest aan de armen' (Beins 1931,
p. 47). Theologen als Amesius en Udemans zijn wat ruimhartiger in hun interpretatie
van nooddruft. Zij staan niet alleen uitgaven voor de eerste levensbehoeften toe aan de
christen, maar vinden ook dat zij mogen leven zoals past bij hun stand en dat zij geld
aan eerbare vrijetijdsbesteding mogen besteden.ós
De verteller heeft het in r. 2427 over de `waerheid' van de kakelaar en in r. 2433
wenst hij een gesprek tussen de landheer en zijn criticaster over hun waarheden en hun
schijnbare waarheden. Misschien heeft de humanistisch geschoolde calvinist Huygens
de mogelijkheid van een kern van waarheid in de kritiek van de `kakelaer' opengelaten,
omdat hij besefte, hoe moeilijk het is om vast te stellen, wanneer `matelick gespill' verandert
in verkwisting.
Peroratio.
Verheught u Leser-lief: 't is met mij omgekomen,
Mijn' perm is afgedicht; (r. 2769-70)
Zo begint de dichter zijn slotpassage. Zoals gezegd wordt de lezer als dank voor zijn
inspanning uitgenodigd bij de maaltijd met de kinderen. Hij wordt het huis binnengevoerd
en bekijkt vandaaruit met de landheer de omgeving. Daarna mag hij de bibliotheek
bewonderen. De 'Boeren-boeckjens' (r. 2806) gaan voorop, daarna noemt de
dichter de boeken uit de stad, wijsheid in het Grieks, Latijn, Frans, Italiaans, Spaans
en Engels en Nederlands, en muziekboeken. De verteller laat nog even zien, dat de
cultuur een elementair onderdeel van het goede buitenleven is. De lezer zal tenslotte
zeggen:
'K ben Hofwijck salt genien, gelesen en gegeten,
En wend het naer den Haegh: al wilt ghij hem vergeten,
'T is oock een loet verblijf, spijt Hofwijck en sijn Heer. (r. 2817-19)
De verteller bevestigt dit en zo komen de lezer en de landheer, die het even daarvoor al
over `den lieven Haeghschen Toren' (r. 2798) heeft gehad, eenstemmig tot de conclusie,
dat de stad ook een goede verblijfplaats is. Een uniek en onverwacht slot voor een
gedicht ter ere van het buitenleven, maar wel één dat past bij Huygens' relativerende
houding ten aanzien van stad en land. De laatste regels nemen vervolgens de beginregel
weer op:
65 S Ibidem, a p. P 47 47. Huygens Yg bezat het door d Beins benutte u boek van Amesius, es us De conscl e n r 1a et eius I iure u e
vel casibus.