Download deel 2 - Textualscholarship.nl

en voor het merendeel, vrouwelijcke schepselen', nl. vanwege een tekort aan
natuurlijke warmte. Van de filosoofAeas wordt gezegd dat die zijn krachten
opspaarde, en `eene schoone vrouw hebbende, haer maer driemaelen bekende,
en drie Bonen teelde' (a.w. p. 171). De superioriteit van de man staat bij
Huygens nergens ter discussie, vgl. hierover vooral r. 1920 e.v.
1675 waerom: De punt staat hier voor het `beletselteken': `...' Huygens onderbreekt
zichzelf, buiten adem.
1676 over lang. al heel lang
1676-77 'T is reden (...J opende: ik keer nu snel terug naar het punt waar ik het `boek
der natuur' opensloeg (r. IC)OI); en terecht, het is hoog tijd. In de zojuist afgebroken
tirade heeft Huygens alleen maar aangegeven wat er zoal in dat boek
te vinden is: het gesprek moet nog beginnen.
1677 Boeck der Boecken: Dit `boek dat alle boeken bevat, overtreft'. De uitdrukking
wordt meestal voor de bijbel gebruikt, maar het boek der natuur was
voor Huygens immers evenveel waard, vgl. r. 1524•
1678 Is 1...] ondersoecks: [daar] kan zoveel in onderzocht worden
i68o-8r maer 1...] is maar niets verteld vergeleken met alles wat er gezegd kan
worden. De `wij weten'-passage had nog oneindig veel langer kunnen zijn.
1681b-1692: Hier vinden wij ons `strijdperk'. Maar het is een vreedzame strijd, waarin de
verliezer wint, omdat alleen de beste argumenten zegevieren.
IC)óI Dit (...J vertreden: Huygens grijpt terug op r. 1497 e.v., waarin hij politieke
en theologische twistgesprekken verbiedt. Dit, zegt hij, zijn de bezigheden
waarin wij (de `wijze wandelaar' van r. 1492 en hij) ontspanning vinden voor
lichaam en ziel. De filosofische gesprekken, al wandelend gevoerd rond de
fruittuin van Hofwijck, vormen onze `recreatie', in de meest letterlijke zin.
1683 Dit (..] strijd: dit is ons strijdperk.
1684 sijn 1...] Beidt: op een kalme manier zijn mening zegt
1686 En (...] winst: en verlies (als hij gedwongen is zijn mening te herzien)
beschouwt als winst
valt: het onderspit delft
1688 steegh en ketterlick koppig en als een ketter (hier gezien als iemand die niet
beter wil weten)
1689 dollen: als een razende tekeer gaan
1690 En (...J strijcken: en liever schip en lading wil verspelen dan het zeil te strijken
1691 Hofwijcks Spreeckwoord: Het gewone spreekwoord is `vier ogen zien meer
dan twee'. Op Hofwijck geldt (en het is overal waar): zelfs een kleiner verschil
betekent al winst; elke bijdrage aan de waarheid, hoe bescheiden ook, is
welkom. De getallen zeven of acht lijken willekeurig.
192