Download deel 2 - Textualscholarship.nl

1984
1985-89
208
doet, in Huygens' visie, recht aan de werkelijkheid, Huygens benadrukt dat
hij het slechts probeert (maar laat op die manier `te sterker de immers onbeschrijflijke
schoonheid van de eilanden bevroeden'). Zie ook r. 349-352 en
onze bespreking van Aenden leser'.
All [...] niet: dan was alles wat ik (tot nu toe) heb gezegd weinig meer dan
niets
'Khebb [...] stameringen: ik heb al veel uren met praten over Hofwijck verspild;
maar op deze plaats zou ik zoveel weken nodig hebben als ik gewoonlijk uren
nodig heb. Houd, teneinde vlug door de pijn van de overvloed, het stotteren,
heen te zijn, de overvloed voor ogen – m.a.w als u er rekening mee houdt dat er
hier een overweldigende hoeveelheid indrukken van schoonheid op mij afkomt,
dan zult u sneller mijn gestamel kunnen verwerken Vgl. voor deze passage en
de totstandkoming ervan Strengholt 1982b, p. 45-5o. Ik meen overigens dat
het iets anders gegaan is dan Strengholt veronderstelt. M.i. schreef Huygens
eerst (AU):
[í98s] `Khebb menigh' uer verpraett : hier hoefden ick meer weken
[i987] Dan uren aller weegh, om schielick door de pijn,
De pijn van ouervloed, de stamering, te zijn.
Lett op den ouervloed; verdraeght mijn' stameringen, [etc.]
M.a.w. `...op deze plaats zou ik zoveel weken nodig hebben als ik gewoonlijk
uren nodig heb, om het stamelen vanwege de overvloed snel achter de rug te
hebben.' Anders gezegd: doorgaans duurt het uren voordat ik bij een overvloed
van stof vloeiend kan spreken, nu zou ik vele weken nodig hebben.
Dit beviel niet, mogelijk vanwege de wat al te zwaar aangezette hyperbool
(`vele weken' stamelen zouden nog `schielick' zijn). Door de komma achter
`aller weegh' te vervangen en de kleine letter van `om' te vervangen door een
hoofdletter, veranderde Huygens de zinsbouw. Er kwam dus te staan:
[i985] `Khebb menigh' uer verpraett : hier hoefden ick meer weken
[1987] Dan uren aller weegh. Om schielick door de pijn,
De pijn van ouervloed, de stamering, te zijn.
Lett op den ouervloed; verdraeght mijn' stameringen, [etc.]
Hierbij bleef het leesteken na `zijn' (r.1988) onveranderd, zodat de structuur
van de zin nog niet echt helder is.
De kopiist nam dit over, maar negeerde (zoals wel vaker na een punt midden
in een regel) de hoofdletter van `om'. Verder constateerde hij dat r. 1985 nog
zonder rijmpartner was, en liet dus een regel in de kopie open. Tijdens het corrigeren
van AP probeerde Huygens de aanvullende regel (r.1986) eerst uit in
zijn autograaf, alvorens hem in de apograaf in te vullen. Tenslotte veranderde
hij daar het leesteken aan het eind van r.1988: punt werd dubbele punt.
Zo werd de functie van de finale bijzin in principe goed gemarkeerd. Maar
de onduidelijkheid bleef vanwege de kleine letter van `om' – en in beide drukken
van de Koren-bloemen staat er toch weer een komma na `aller weegh'.