Download deel 2 - Textualscholarship.nl

I517
I519
1520-24
distantieert van `Den Haag'. Hoezeer hij het ook verafschuwt, hij is daar 66k
thuis. Zie ook de inleiding van De Vries, par. 4.
En [...] bestellen: en zien we dat ons `nieuwe haat' geleverd wordt in ruil voor
`oude dienst'. M.a.w.: en zien we dat onze oude verdiensten vergolden worden
met een verbijsterende haat. Huygens had inderdaad wel eens redenen om
zich te beklagen over de behandeling die hij aan het hof ondervond; diverse
voorbeelden in bijv. Hofman 1983.
En [...] quellen: en zien wij dat wij in ruil voor onze oprechte bedoelingen
gekweld worden door vervloekte intriges, trucs (vgl. de noot van Zwaan:
`gerockt' van rokkenen). Er is bovendien een `omzetting van kern en bepaling',
als in r. 1431 en vaker. Zo komt een serie antithesen tot stand: nieuw
– oud; intrige –oprechtheid; haat –verdienste, truc – goede bedoeling.
schouw: afkerig
Hooft en Haeght: zweemt naar hof en Haag
En [...] Boeck en iedereen die plezier beleeft aan onvrede, en bij wie de vrede
niet in tel is, die is niet in tel bij onze `broederschap', die erop uit is om, zonder
zure gezichten en zonder verbittering, langs aangename wegen de waarheid te
achterhalen – de waarheid en niets meer, de speciale balsem van de ziel. M.a.w.:
het enige wat de ziel echt kan verkwikken, is waarheid, hoezeer sommige
mensen ook plezier (menen te) beleven aan twistgesprekken e.d. Vandaar ook
het vervolg: als het om waarheid gaat is geen onderzoek méér de moeite waard
dan dat van `Gods twee boeken': de Heilige Schrift en de schepping. Zwaan
citeert al de (gereformeerde) Nederlandse Geloofsbelijdenis, art. II: `Wy kennen
Hem door twee middelen. Ten eersten door de scheppinge, onderhoudinge
ende regeringhe der gheheele werelt: overmits [=omdat] de selve voor onse
ooghen is als een schoon boec, in welcke alle schepselen, groote ende cleyne,
ghelijck als letteren zijn. [...] Ten tweeden geeft hij Hem-selven ons nog claerder
ende volcomelijcker te kennen door sijn heylich ende Goddelic woont [...1'
(geciteerd uit Bakhuizen van den Brink 1976, p. 73).
I525"IS72: Niet alles wat er in die twee boeken staat begrijpen wij goed, maar het nodige staat
er duidelijk. Niettemin bedenken wij er toch nog vaak wat bij, en zo raken we van het ene
dwaalspoor op het andere: de een zus, de andere zo. Maar we moeten elkaar verdragen, en als
ik zie hoe mijn medemens de verkeerde weg inslaat, dan zal ik hem daarom niet haten, maar
liefdevol proberen te overtuigen.
1525-26
1527
179
zijn (...] geladen: zijn sommige bladzijden voor de mist van onze ogen (onze
zwakke ogen) beladen met duisternis (moeiijk te begrijpen)
dat's [...] vleck: Eymael en Zwaan vatten deze bijzin op als toelichting:
`De waerheid, dat's [dat wil zeggen] klaerheid sonder vleck, isser in.' Maar
Huygens wil m.i. niet zeggen dat de waarheid `onbesmette duidelijkheid' is.
Ze is juist vaak niet duidelijk, maar ze is er wel: dat is duidelijk.