Download deel 2 - Textualscholarship.nl

18-23 Ick (...J verstaet: (anders gezegd) een van die spitsen (nog steeds de
piramiden) waaraan, voor men aan de top raakt(e), de bouwer ruim
[Ioo+Ioo+Ioo+7o+9] ton goud zag besteed aan look, ui en kaas, als ik het
goed heb en als men de berekening van Steven goed begrijpt. Met `Steven'
is blijkens Westerbaens eigen noot bedoeld Stephanus Byzantinus (begin
6e eeuw), auteur van een lexicon van plaatsnamen (Ethnika). Westerbaen
citeert kennelijk niet rechtstreeks, maar via een of ander geschiedenisboek:
`In de bouw van de pyramiden, zegt Stephanus, zijn vijftienduizend talenten
besteed, alleen al voor look, uien en kaas' (dus niet, zoals Eymael zegt,
`voor het onderhoud van het werkvolk', want die zullen nog wel meer nodig
hebben gehad). Een talent gold als een bedrag van ca. Zsoo (gouden) guldens.
Vgl. verder Eymael: `één talent tegen 2527 gl gerekend, 379000.000 gl. = 379
ton' (hier staat klaarblijkelijk een nul te veel: de precieze uitkomst van de som
2.5 (15.000 x 2527) is 37.905.000 (is ca. 379 ton).
hier 1...] sijn: het slimst en knapst aan het werk gaat (om een naam te ver-
26 zinnen)
En 1...] vind: Vgl. het vorige gedicht, r. i06-ii2 en Hofwijck r. 799-800.
27 Compeer: Eig. doopvader; hier zoveel als `mede-vader' (als naamgever)
JAN: Jan Maertensz, beheerder van Hofwijck (vgl. Hofwijck r. 2656).
Bosch-heck: De zuid- of noordpoort van het bos, aan resp. de Heerenweg of
de Lijweg (de letter N op de kaart).
31 op: open
een (...J dier: D.w.z. een misgeboorte (een schaap met vijf poten en dergelijke
32 kermisattracties).
34
versnoept: verspild
Uyt [...] Naeyster-slooren: het met de voet tegen de beste naaimiepjes kon
35
opnemen (`sloor' voor vrouw van lagere stand)
37 en (...]heen: en vlijtig doornaarde
38 volkoomen: volwassen
dyen: dijen (hier uit te spreken als één lettergreep)
39 van een span: Een span is een lengtemaat (ca. 15 cm).
Een 1...] Aepen land: Onduidelijk: iemand die een reus is in het apenland,
is niet bijzonder klein. Mogelijk is er bij het overschrijven weer (vgl. ook het
vorige gedicht, r. 87-88 en 115) iets misgegaan en had hier `dwerg' moeten
staan: een dwerg onder de apen (gemiddeld half zo groot als mensen), maar
(vgl. r. 39) alleen een `Karel' onder de pygmeeën (die golden als slechts tweemaal
zes duim hoog). De editie-1672 van Westerbaens gedichten (deel I, p.
414) heeft eveneens Reus.
40
hoos: broek (vissersbroeken waren wijd)
sou: zou kunnen
41
Karel: (hele) kerel, reus
42 Twe 1...] strijden: Vgl. de noot bij r. 39. De jaarlijks weerkerende strijd van de
pygmeeën tegen de kraanvogels wordt al vermeld door Homerus (Ilias 3, 3-9).
82