Download deel 2 - Textualscholarship.nl

ezag ik in vervoering de hele aarde vanuit de hemel, en op dat moment bestond mijn pleintje
niet meer en kon ik geen van onze aardse beslommeringen nog ernstig nemen. Met moeite riep
ik mezelf weer terug in de werkelijkheid.
1293 als: zoals
maer: maar het zijn
1295 dat: Slaat terug op "t halve rond des hemels': de halve hemelbol die wij zien.
Wie op de aarde staat, in Huygens' visie dus min of meer in het centrum van
de kosmos, ziet boven zich (bij wijze van spreken) de helft van de hemelsfeer
die de aarde omringt.
1296 tegens vergeleken bij
1297 Een (...J doorgesneden: Bedoeld zal zijn: een duizendste fractie van een punt.
1298 Doe [...] mij: toen ging ik een pleidooi houden tegen mezelf (zojuist had ik
nog nagerekend dat het plein groot was, nu ging ik het weer ontkennen)
mijn' Reden: Het verstand dat mij dat had geleerd.
1300 pees koorde (rechte lijn die twee punten op een cirkel verbindt); tegelijk kan
gedacht worden aan de pees van een boog. Het plein is zo nietig, het mag
nauwelijks een fractie genoemd worden van zo'n koorde.
1301 Leer: i. ladder; a. lering. `Leergame ladder', zou een vertaling kunnen zijn.
buijen: stormen. De dichter stijgt in zijn extase uit tot boven de dampkring
rond de aarde.
1302 ruijen: ophitsen
1303 Bij [...] krackeel: in een twist die dagelijks weer oplaait
van [...] Maen: vandaar (klom ik) tot bij de Maan. Huygens' `reis' is te volgen
op de bijgaande illustratie (afb. Zo), zie ook Verkuyl 1965. Zijn ziel stijgt
tot boven de rusteloze sfeer van de dampkring, hoger tot de maansfeer, nog
hoger, door de sfeer van de sterren, tot in de `derde hemel', de uiterste grens
van de schepping. Een andere mogelijkheid is dat met `de derde hemel' het
Empyreum is bedoeld: vgl. De Vries 1993, p. 148, die laat zien dat de aanduiding
`derde hemel' niet een exacte plaatsbepaling hoeft te zijn. Toch is het de
vraag of iemand als Huygens, zelfs in een visioen, zich in die totaal andere
wereld zou willen `indenken' - en of men van daaruit, in zijn visie, überhaupt
naar de aarde zou kunnen omzien. Hij blijft m.i. binnen de perken van de
geschapen werkelijkheid. De dubbele herkomst van deze passage (de christelijke
en `heidens'-literaire traditie) wordt besproken in De Vries 1993•
1305-07 cot (..J in: tot waar Gods man door zijn heilige gedachten gebracht werd (in
het lichaam of in de geest, hij kon het niet zeggen): tot in de derde hemel.
Huygens verwijst naar Paulus, 2 Corinthiërs 12:2: `Ik ken Benen mensch in
Christus, voor veertien jaren (of het geschied zij in het lichaam, weet ik niet,
of buiten het lichaam, weet ik niet, God weet het) dat de zoodanige opgetrokken
is geweest tot in den derden hemel.' Huygens suggereert, in lijn met
de traditionele interpretatie, dat Paulus (`Gods man') in de bewuste passage
over zichzelf spreekt.
167