Download deel 2 - Textualscholarship.nl

1S93 mijn haet: de haat die jullie van mij verwachten
1594
Dat 1...] vinden: gij zult merken dat mijn wraakneming bestaat in dat bidden
Mutsaerd: brandstapel. Voor Huygens het middel waarmee de roomse kerk
afwijkende opinies te lijf ging.
1S95 Dat 1...] vier: (gij zult merken dat mijn wraakneming bestaat in) dat christelijke
vuur (woordspelend met de betekenis van wur=`ijver')
1596 misdaed: AU had mis-daed, met markering van het bekende woordspel. Waar
die markering in AP niet is overgenomen, komt het woord een stuk harder
aan dan Huygens misschien bedoelde, in elk geval staat er nu toch wel iets
ergers dan `onnozel misverstand' uit r. 1583•
I597-1681a: Dit inzicht ontlenen wij aan het ene boek, de Heilige Schrift; het andere boek ligt
ernaast, het boek van de Schepping. Wie met mij de bladeren van dat boek begint om te slaan,
zal ontelbare wonderen ervaren: over de sterrenhemel, de maan en de zon, over de dampkring,
de zee en de aarde, over planten en dieren en over het allerwonderlijkste wonder, de mens
– ziel en lichaam, organen en zintuigen, spijsvertering, voortplanting... Huygens onderbreekt
zichzelf: over dit boek raken we nooit uitgepraat.
1S97 het Boeck Nl. de Heilige Schrift.
I597-98 dat 1...] waren: dat God, om onze zielen te verlichten (d.w.z. om ons inzicht
te geven), heeft willen bewaren uit een tijd dat wij (u, lezer, en ik, schrijver)
nog niet leefden. De suggestie van Eymael, `vanuit de tijd dat de Hervormden
nog niet bestonden' lijkt mij te ver gezocht. Het gaat Huygens m.i. om de
tegenstelling `het boek dat vroeger geschreven is' (de bijbel) en `het boek dat
nog steeds geschreven wordt' (de wereld).
1S99 alle dingh: alles
1600 in't 1...] beving in de grote bol van de wereld (d.w.z. de hele kosmos, opgevat
als een reeks reusachtige elkaar omsluitende sferen) besloot. Vgl. ook r. 1303.
ióoi sijn' 1...] wercke-dagen: Vgl. Genesis r.
1603 van [...] blad: Elk fenomeen in het `boek der wereld' voorgesteld als een bladzijde.
1604 blind: donker
íóoó wij [...] rellen: Te denken valt aan de sterrencatalogus van Tycho Brahe (1540i6oi)
en Johannes Kepler (1S71-1630), de Tabulae Rodolphinae, gepubliceerd
in 1627.
1607 Te [...] mijl: tot op een mijl nauwkeurig te plaatsen, hun positie te bepalen
(WNT passen III, I: `schikken, voegen'). Te denken valt opnieuw aan het werk
van Tycho Brahe, die in de nauwkeurigheid waarmee dat gedaan kon worden
grote vooruitgang had geboekt (waarbij de claim `passen op een mijl' overigens
wel geheel voor rekening van Huygens zal komen).
1607 losse: wispelturige, veranderlijke
184