Download deel 2 - Textualscholarship.nl

More documents

Recommendations

Info

eter liet aansluiten bij zijn betoog. Filologische precisie was hier voor hem niet aan de orde. Hij citeerde uit de uitgaven die hij bij de hand had, min of meer trouw, maar zonder angstvalligheid, en waar hij met een kleine ingreep een citaat beter bij zijn eigen tekst kon laten aansluiten, liet hij dat niet na. Slechts éénmaat geeft hij, door cursivering, aan dat hij andere woorden kiest dan het origineel (r. 1741. Gezien deze resultaten heb ik het onderzoek naar de gebruikte uitgaven niet voor alle citaten uitgevoerd. Waar die geheel of vrijwel geheel corresponderen met moderne standaardedities leek het me niet erg zinvol om ze ook nog eens in contemporaine edities op te zoeken, met als voorspelbaar resultaat de constatering dat ze daar ofwel eender, ofwel toch net iets anders luiden. De belangrijkste conclusie lijkt me dat Huygens zijn geëerbiedigde auteurs goed kende en creatief voor zijn doeleinden wist in te zetten. De opzet van dit hoofdstuk is verder als volgt. De citaten worden aangehaald in hun oudste redactie, meestal dus die van de autograaf, en dragen ook het nummer van de regel waar ze voor het eerst bij staan. Als er meer citaten bij één regel staan, krijgen die elk een volgnummer: 9-1,9-2 enzovoort. Substantiële varianten in de volgende redacties worden vervolgens genoteerd en zonodig besproken. Daarop volgt een vertaling in het Nederlands. Die is in principe altijd een vertaling van het citaat zoals het bij Huygens luidt, en niet een vertaling van het citaat zoals het in de bronnen luidt, wat een enkele keer vertaalproblemen oplevert, die worden gesignaleerd en zonodig nader toegelicht. Daarop volgt de vindplaats van het citaat volgens de moderne standaardindeling van het desbetreffende oeuvre. Meestal raadpleegde ik de series Budé, Loeb ofTusculum, die voor mij het makkelijkst bereikbaar en te hanteren zijn. In een noot tenslotte signaleer en bespreek ik de substantiële afwijkingen van Huygens' aanhalingen ten opzichte van de moderne edities, en geef ik zo mogelijk ook aan bij welke, contemporaine, uitgaven ze beter aansluiten. Een opgave van de titels die ik in dat verband geraadpleegd heb, volgt hieronder het eerst. Paragraaf 4.4. bevat een lijst van alle door Huygens geciteerde auteurs en werken; met de nummers van de regels waar die citaten te vinden zijn. 4.2 Opgave van de geraadpleegde contemporaine edities 4.2.0 Vooraf. 253 Zoals gezegd heb ik de citaten bij Hofwijck in principe alleen dan in contemporaine tekstedities nagetrokken, als ze substantieel (in woordkeus) afwijken van de redacties in moderne standaardedities - al heeft de nieuwsgierigheid mij wel eens wat vaker doen kijken dan volgens dat principe strikt nodig
was. Uiteraard heb ik zoveel mogelijk geprobeerd uitgaven te raadplegen die Huygens, afgaande op de bekende veilingcatalogus uit 1688 (Catalogus 1688), omstreeks ióso in zijn bezit kan hebben gehad. Met de zoekmogelijkheden van tegenwoordig lukt het vaak goed om de doorgaans summiere opgaven in die catalogus tot concrete edities te herleiden. Ter controle citeer ik behalve de vindplaats in de catalogus ook de exacte vermelding daar. De catalogus is zoals bekend inge<strong>deel</strong>d in Libri Theologici, Libri Juridici en Libri Miscellanei: theologische, rechtsgeleerde en overige boeken; waarop dan nog twee bladzijden met `Musyck-boecked volgen. De eerste drie afdelingen zijn elk onderver<strong>deel</strong>d naar formaat: folio, kwarto, octavo, duodecimo. Met Leerintveld (Leerintveld 1998) geef ik de vindplaats van de titels dan ook aan met aanduidingen als TZ-z (libri theologici in folio, nr. r), T4-1 (id. in quarto), etcetera. Voor de volledigheid vermeld ik nog dat de catalogus alle formaten kleiner dan duodecimo tesamen neemt, de driedelige Ovidiusuitgave van Heinsius uit 1629 bijvoorbeeld is in werkelijkheid in-i6° en niet in-i2°. Meer over deze benijdenswaardige bibliotheek in het genoemde artikel van Leerintveld. Van de soms imposante titelpagina's in de contemporaine uitgaven neem ik hier curiositeitshalve iets meer dan de allernoodzakelijkste gegevens over. Ik noem telkens het door mij gebruikte exemplaar. 4.2.1 Verzamelingen en florilegia. 254 Anthologia graeca Av6oAora bnacpopcov Ercrypaµµa2cov // Florilegium diversorum epigrammatum in septem libros distinctuur, diligenti castigatione emendatum [...]. Venetië, Petr. Sabientes e.a., i SSo; in-8°. UBVU XB.o5576.-. --> Catalogus 1688: M8-33, `Epigrammata veter. poetarum graece'. Gruterus Florilegium ethico-politicum, nec non P. Syri ac L. Senecae sententiae aureae [...]; ed. Janus Gruterus. 3 delen, Frankfurt, J. Rhodius, tóio- ICII; in-8°. UBL, Thysia S9o. Langlus Novissima polyanthea in libros XX dispertita [.. .1. Frankfurt, erven Laz. Zetzner, 1617; in 2°. UBViJ XH.o5o23. —+ Catalogus 1688: M2-143, ` Polyanthea Langli, ibid. [=Francofortij
Page 1 and 2:
MONUMENTA LITERARIA NEERLANDICA XV,
Page 6 and 7:
CONSTANTIJN HUYGENS HOFWIJCK
Page 8 and 9:
KONINKLIJKE NEDERLANDSE AKADEMIE VA
Page 10 and 11:
I I.I 5 Inleiding door Willemien B.
Page 12 and 13:
7 Op een tekening van F. de Moucher
Page 14 and 15:
9 neer hij op de terugreis van een
Page 16 and 17:
II Daarnaast heeft hij een aantal m
Page 18 and 19:
13 Een van deze verzamelaars van ci
Page 20 and 21:
Huygens bezat naast de hier besprok
Page 22 and 23:
ving van het buitengoed neemt er ee
Page 24 and 25:
trotse buitenhuisbezitter die de le
Page 26 and 27:
2I Dit drempeldicht bevat een aanta
Page 28 and 29:
23 Beugnot zegt in zijn artikel ove
Page 30 and 31:
25 e.v.), die wordt opgevolgd door
Page 32 and 33:
3.4.2 Narratio. 27 denkt Huygens da
Page 34 and 35:
versregels dat aan een onderwerp be
Page 36 and 37:
3.4.2.3 31 beter op een andere plaa
Page 38 and 39:
33 Huygens' voorganger Van Borssele
Page 40 and 41:
35 Een klacht over de oorlog behoor
Page 42 and 43:
37 De vrienden zoeken hier, anders
Page 44 and 45:
39 pied by alternative accounts of
Page 46 and 47:
41 Tevredenheid over nieuwe kennis
Page 48 and 49:
43 ideeën van Vitruvius. Huygens z
Page 50 and 51:
45 lijk wie er betrouwbaar is en wi
Page 52 and 53:
3.4.3 47 musverklaringen die in de
Page 54 and 55:
49 Zoals Huygens het formuleert: Wa
Page 56 and 57:
fI De Koeckoek slaet de maet en roe
Page 58 and 59:
53 lijk hoeveel boeken op dit gebie
Page 60 and 61:
55 In 1625 opent Francis Bacon zijn
Page 62 and 63:
57 Ausonius (4` eeuw) beschreef in
Page 64:
59 ten. Ze kunnen daardoor persoonl
Page 67 and 68:
6z Ook hier klopt uiteraard iets ni
Page 70 and 71:
2 NOTEN BIJ HET VOORWERK Z.t De opd
Page 72 and 73:
vermaken, als tegenwicht tegen de b
Page 74 and 75:
die: zij die 22 't loss aensienelic
Page 76 and 77:
een eventueel tekortschieten van ze
Page 78 and 79:
gemaakt) kunnen worden, (het gedich
Page 80 and 81:
2.3 Aenden Drucker Een epigram, `da
Page 82 and 83:
2.5 De gedichten van Westerbaen Jac
Page 84 and 85:
79 van 't Zuyden: Nl. vanaf de Vlie
Page 86 and 87:
173 wit: doel 177 raemen: verzinnen
Page 88 and 89:
43-44 Een [...] Kreeft: D.w.z. `iem
Page 90 and 91:
2• S •3 Kyckers antwoord en Keu
Page 92 and 93:
urg feitelijk toch nauwelijks een `
Page 94:
2.8 De Latijnse disticha op de pren
Page 97 and 98:
hof (waar ik aan dat `web' werkte)
Page 99 and 100:
30 in sijn' waerde. in volle glorie
Page 101 and 102:
53 left [...]gronden: besteed veel
Page 103 and 104:
87 Maer [...] mijn: maar ik gaf mij
Page 105 and 106:
122 'Khebb' 1...] bemoeijen: ik beh
Page 107 and 108:
1S3-200: Vier lanen van hoog opgroe
Page 109 and 110:
altijd in evenwicht zijn. Vgl. Du B
Page 111 and 112:
205 roemen: opscheppen aoó Hier [.
Page 113 and 114:
231 Neemt: Stel (een ander vergelij
Page 115 and 116:
253-54 255 256 257-58 IIO Twee 1...
Page 117 and 118:
267 Elck (...J tijd: als het allebe
Page 119 and 120:
296-97 oF[...] gepeins [mijn gedach
Page 121 and 122:
341-352: De berken tarten met hun n
Page 123 and 124:
378 Aijuijn [...] vellen: ui, die g
Page 125 and 126:
414 415 416 417-18 419-20 424-26 le
Page 127 and 128:
454 * * *: de kopiist schreef, de a
Page 129 and 130:
482-83 483 484-86 die 1...] keuren:
Page 131 and 132:
tegenover elkaar komen te staan, vg
Page 133 and 134:
529-558: Inmiddels is met het schie
Page 135 and 136:
574-75 hoe (...] doock hoe ik zou w
Page 137 and 138:
ij stonden. Beeldspraak alsof de ei
Page 139 and 140:
onder. onderaan, aan de voet 632 Me
Page 141 and 142:
670-732: Terug naar de geschiedenis
Page 143 and 144:
708 Spell speld. Huygens sprak zelf
Page 145 and 146:
dens zijn bezoek in de lente van i
Page 147 and 148:
gelijck (...] blijven: zoals ze moe
Page 149 and 150:
82o ben 1...] baes `beheers' ik (om
Page 151 and 152:
872 873 874-75 876 sijn 1...] beste
Page 153 and 154:
927 928 930 93j-32 versien: voorzie
Page 155 and 156:
964 En L..] gevoel: en wie door dat
Page 157 and 158:
onderkent Huygens de eisen van de `
Page 159 and 160:
1042 Daer: daarmee. Niet `dad (Zwaa
Page 161 and 162:
1083-íííO: Eenmaal binnen loopt
Page 163 and 164:
zijn familie: net als in `Batave Te
Page 165 and 166:
voorkeur voor lange, rechte lijnen.
Page 167 and 168:
1204 smert: pijn 1205 Noch: en bove
Page 169 and 170:
hebben kunnen suggereren (`het is d
Page 171 and 172:
lijkt wat overdreven, maar zo kan H
Page 173 and 174:
168 af b. 20: het heelal volens het
Page 175 and 176:
1332 1333 1334 1334-35 1335 scheide
Page 177 and 178:
1366 Een 1...] duijsenden: één wo
Page 179 and 180:
Huygens noemt rabarber, seneblad en
Page 181 and 182:
1450 Van [...] verblijden: (wat uw
Page 183 and 184:
1492 van doen: nodig 1493 voose. vl
Page 185 and 186:
1531 keuren 1...] voor: houden hem
Page 187 and 188:
1574 dat 1:..] doodden: dat zijn He
Page 189 and 190:
1S93 mijn haet: de haat die jullie
Page 191 and 192:
I620-2I Van 1...] snecken: van heel
Page 193 and 194:
1639 1640 1641 1641-42 1643 1645 16
Page 195 and 196:
oude wortels had). Beide mogelijkhe
Page 197 and 198:
en voor het merendeel, vrouwelijcke
Page 199 and 200:
steenel - past in de milde toon waa
Page 201 and 202:
op epast: het hof gemaakt 1757 maer
Page 203 and 204:
1803 't Schavore: Het schavot stond
Page 205 and 206:
1858-59 1863 1865 1866 Een sott hov
Page 207 and 208: epigrammen van 23 januari 1669 en 1
Page 209 and 210: gegeven vertaling steunt voornameli
Page 211 and 212: Cats, De Brune e.a.). Wie zich door
Page 213 and 214: 1984 1985-89 208 doet, in Huygens'
Page 215 and 216: 2006 helderlick Fout van de afschri
Page 217 and 218: 20S3-2104: Vóór die heerlijkheden
Page 219 and 220: 2I05-2154: Hier komen ook mijn kind
Page 221 and 222: 2142-43 ja [...] beleidt: ja, laat
Page 223 and 224: 2180-2209: Wat doe ik op Hofwijck?
Page 225 and 226: Dit moet een gewone route zijn gewe
Page 227 and 228: 2273-2304: En het is niet eens alle
Page 229 and 230: 2309 Daer [...J aen: dan heb je de
Page 231 and 232: dat de kans op zo'n kwaadspreker ni
Page 233 and 234: 2416 Neen Beker: wel zeker van niet
Page 235 and 236: 2463 houd [...] vermaeck beschouw i
Page 237 and 238: 2509 Een' [...] roosen: een wal met
Page 239 and 240: Peze-loos: D.w.z. zonder dat men de
Page 241 and 242: leed' uit 1658, met de even stellig
Page 243 and 244: 2631-32 ten [...] Sonn: bijna een t
Page 245 and 246: 2677 opkomst: opbrengst haer: hun,
Page 247 and 248: 2701-02 Is 't 1...] plassen: als de
Page 249 and 250: 2765-2782: Daar zou ik nog lang ove
Page 251 and 252: overweging dat het moest gaan om he
Page 253 and 254: te zijn (r. 2775 e.v.), en om naar
Page 255 and 256: 250 met geen plaats in de Moralia i
Page 257: 252 circuitus annorum), dan wijkt h
Page 261 and 262: 256 —+ Catalogus M2-234: `Ciceron
Page 263 and 264: 258 1998 p. 181)• De vermelding v
Page 265 and 266: vertaling maakt de variant verder n
Page 267 and 268: noot Loeb: [...] male enim [Immers'
Page 269 and 270: 8o tekst AU 4:131vlóvaxot, Kai. 1.
Page 271 and 272: vert. Niets boven de middelmaat, de
Page 273 and 274: vert. Wat heerlijk is het de zee va
Page 275 and 276: vert. Alwat door Zeus niet wordt be
Page 277 and 278: 546-8 tekst KA Intacta invidi3 medi
Page 279 and 280: 647-1 tekst AU fronte politus Astut
Page 281 and 282: on Lucretius, De rerum natura II, 1
Page 283 and 284: vert. Met recht was ik beducht het
Page 285 and 286: zomaar komt houdt geen stand, hoe h
Page 287 and 288: on Juvenalis, Satiren XIV, 70-74. 1
Page 289 and 290: 1296 tekst AU Omnem terme ambitum a
Page 291 and 292: 1412 tekst AU Ovbiv áyaAóv, ski
Page 293 and 294: 1516 tekst EP 2í yàp µáxatQi x'
Page 295 and 296: 1545 tekst KA Mundi Principio indul
Page 297 and 298: I687-I tekst AU AµcinQpTiTOVQI IAN
Page 299 and 300: on Vergilius, Aeneis V, 344-345. no
Page 301 and 302: 2231 tekst AU Quod holes de alijs l
Page 303 and 304: 2318 tekst AU Major pars aetatis, c
Page 305 and 306: on Isocrates, Ad Demonicos, 27. 233
Page 307 and 308: 2362-1 tekst AU Ut quisq contemptis
Page 309 and 310:
on Dio Chrysostomus, Orationes z, I
Page 311 and 312:
2455 zwakker is dan u. Het is geen
Page 313 and 314:
noot Loeb: Nam et somnus [...] [Wan
Page 315 and 316:
2539 vert. Een teveel is onaangenaa
Page 317 and 318:
2586-t tekst AU Satis idoneus patie
Page 319 and 320:
on Plautus, Miles Gloriosus, 682. n
Page 321 and 322:
2788-3 tekst KA Usque qua piger dor
Page 323 and 324:
318 Alexis Alexis, 4e-3e eeuw v.Chr
Page 325 and 326:
Sao Dionysius Cato zie bij anonieme
Page 327 and 328:
322 Mnesimachus Mnesimachus, 4e eeu
Page 329 and 330:
324 Marcus Fabius Quintilianus, ca.
Page 331 and 332:
4.4.2.3 4.4.3 326 Uitspraken van hi
Page 333 and 334:
4.4.4 328 Latere auteurs en werken.
Page 335 and 336:
1.3.2 Bibliotheken. 330 CC Nederlan
Page 337 and 338:
332 Du Bartas 1981 Guillaume de Sal
Page 339 and 340:
334 Bregman 2000 Ben Bregman, `Zoek
Page 341 and 342:
336 Donkin 1998 R.A. Donkin, Beyond
Page 343 and 344:
338 Groenveld en Den Hertog 1987 S.
Page 345 and 346:
340 De Jong 1993 Erik de Jong, Natu
Page 347 and 348:
342 Leerintveld 1999 Ad Leerintveld
Page 349 and 350:
344 Noske 1982 Frits Noske, 'Affect
Page 351 and 352:
346 Scaliger 1995 J.C. Scaliger, Po
Page 353 and 354:
348 Strengholt 1977 L. Strengholt,
Page 355 and 356:
350 Uhlig 1973 Claus Uhlig, Hofkrit
Page 357 and 358:
352 De Vries 1998 Willemien B. de V
Page 360 and 361:
355 Illustratieverantwoording TEKST
Page 362 and 363:
357 Register van namen Opgenomen zi
Page 364 and 365:
359 Campen, Jacob van 2 Zo-ar; 3 5,
Page 366 and 367:
361 Frederik Hendrik Frijhoff, W. F
Page 368 and 369:
363 Karel I Karel II Keblusek, M. K
Page 370 and 371:
365 Peters, C.H. 3 164 Petit, Jean-
Page 372 and 373:
367 Someren, Johan van Spies, M. St
Page 374:
369 Worp, J.A. 2 5, 7, IO-II, 13, 1
Page 377 and 378:
372 DEEL 2: APPARAAT Woord vooraf 3
Page 379 and 380:
374 2.6 Het lofdicht van Boxhorn 35
Page 381 and 382:
376 2.4 Het lofdicht van Graswincke
Page 383 and 384:
378 r. 2180-2209: druk scheepvaartv
Page 391:
K NAW Pre s s I Koninklijke Nederla
show all

Download deel 2 - Textualscholarship.nl

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?