Szymon Rudnicki Działalność polityczna polskich konserwatystów ...

104
warszaw ski uważa za najw iększych wrogów Żydów, demagogów chłopskich,
a przede w szystkim socjalistów, i dlatego nie godząc się nieraz na zgubną
taktykę narodow ej dem okracji, widzi swe miejsce, choćby ze wzglęlu na
charakter stronnictw a katolickiego, po praw icy.
W arunkiem utrzym ania jedności było spełnienie przez oddział krakow ­
ski następujących żądań: zm iany stosunku do Naczelnika Państw a i rządu,
w yw arcia nacisku na „Czas” w kierunku bardziej kom prom isowego stanow
iska wobec ZLN, w ystąpienia posłów członków SPN z K PK lub czasowo
ze stronnictw a, w yboru nowego prezydium i zarządu, z zastrzeżeniem , że
prezesa desygnuje oddział warszawski, w prow adzenia do statu tu paragrafu,
iż członkiem stronnictw a nie może zostać osoba w yznania mojżeszowego.
Nadto zebranie postanowiło, że członkowie Zarządu Głównego z oddziału
warszawskiego w strzym ają się na razie od uczestnictw a w posiedzeniach
i jako term in zakończenia przesilenia postaw iło 15 października 81.
Z arzuty w ysuw ane pod adresem oddziału galicyjskiego nie były nowe.
Natom iast form a i ostrość sform ułow ań były niezwykłe. P rojekt w yw iera
wrażenie, że został specjalnie napisany w form ie nie do przyjęcia dla adresatów.
Przyjęcie postaw ionych w arunków przekreślało całą dotychczasową
działalność Galicjan. Jak mogli liczyć autorzy listu n a dalszą współpracę,
staw iając oddziałowi lw owsko-krakow skiem u ultim atum , żądając zgody na
odstąpienie od dotychczasowych zasad, taktyki i praktyki politycznej oraz
przekazania kierow nictw a stronnictw em . Takie w arunki równoznaczne
były z zerwaniem .
Praw dopodobnie rozłam przyspieszyły wybory, o których zbliżaniu się
zaczynano już mówić. Oddział warszaw ski chciał do nich pójść w bloku
z narodow ą dem okracją. Poza rozbieżnościami, o których była mowa,
M. Chyliński tłum aczył rozłam endecką atm osferą w W arszawie i intrygami
abpa Teodorowicza. Na podstaw ie w yników głosowania na zebraniu (na
40 uczestników 17 było za rozłamem, 7 przeciw, reszta w strzym ała się od
głosu) Chyliński w yrażał słabą nadzieję n a utrzym anie części oddziału w arszawskiego
przy SPN. Również Starzyński przypuszczał, że niektórzy
członkowie oddziału warszaw skiego przystąpią do oddziału krakow sko-
-lwowskiego indyw idualnie. Jednocześnie Chyliński, mimo zapew nień Starzyńskiego,
w yrażał obawę co do trw ania w całości oddziału lwowskiego 82.
Natom iast po zebraniu złożyli swe godności prezes SPN Baworowski
i wiceprezes A. P opław ski83. 6 października 1920 r. H enryk Potocki, pre-
81 List M. Sobolewskiego do A. Dobieckiego z 25 IX 1920, AAN, 91/II/1, k. 114;
Do Wielce Szanownego Zarządu Oddziału Krakowsko-Lwowskiego SPN. Projekt
uchwały Zebrania Ogólnego Oddziału Warszawskiego SPN z 28 IX 1920, tamże, k.
115—120.
82 Cyt. list M. Chylińskiego do M. Bobrzyńskiego z 12 X 1920; List S. Starzyńskiego
do Z. Tarnowskiego z 10 X 1920, ADzT 676.
83 Rezygnacja hr. Jerzego Baworowskiego, „Dziennik Poznański”, 1 X 1920; Z prawicy
narodowej, tamże, 2 X 1920.