Szymon Rudnicki Działalność polityczna polskich konserwatystów ...

142
obecni Abraham ow icz i Koliszer. Posłowie Halban, Jabłoński i Wysocki
w strzym ali się od głosu. K om entując głosowanie Stroński chyba po raz
pierw szy użył sform ułow ania o „większości posłów polskich”, którzy w y­
razili nieufność wobec Piłsudskiego 16. Sform ułowaniem tym od tego czasu
będzie szerm owała prasa „obozu narodowego”.
Prasa „obozu narodowego” m iała za złe K PK jego głosowanie, ale nie
napadała na niego zbyt ostro, ponieważ kilku przywódców własnego obozu
w strzym ało się od głosu. N aw et „D ziennik Poznański”, który nie żałował
ostatnim i czasy ostrych słów KPK, om awiając w yniki głosowania zaznaczył,
że stanowisko K PK nie oznacza solidaryzow ania się z lewicą czy
pochwalania m etod Piłsudskiego. W ypływ a natom iast z przekonania, że
w chwili obecnej nie należy dopuścić do przesilenia na stanow isku Naczelnika
Państw a 17.
K PK i SPN konsekw entnie przez lata w ystępow ali z poparciem dla Piłsudskiego,
w nim widząc elem ent stabilizacji ustroju. K PK na posiedzeniu
Kom isji Głównej głosował za kandydaturą K orfantego na prem iera, a już
trzy dni później „Czas” pośrednio krytykow ał ten krok uznając, że Korfanty
m a jedynie widoki na utw orzenie rządu narodowodemokratycznego,
a dość jest „żywiołów rozw ażnych”, które do takiego gabinetu, a tym sam
ym ustąpienia Piłsudskiego, nie dopuszczą. „Czas” powtórzył swój sąd
sprzed miesiąca, że „obalenie Piłsudskiego byłoby też niew ątpliw ym w stępem
do długo trw ałej, wielomiesięcznej anarchii, jeżeli naw et nie do zamachów
stanu i krw aw ych w alk w ew nętrznych”. W innym artykule wręcz
ostrzegał, że doprowadziłoby to do „wyzwolenia sił i dążeń rew olucyj'
nych” 18.
W zaistniałej sytuacji K PK był najbardziej predestynow any do odegrania
roli m ediatora. Z jednej strony poparł rząd Korfantego, z drugiej
nie zgodził się na akcję przeciw ko Piłsudskiem u. Dlatego lewica zwróciła
się do KPK, by pośredniczył w rokow aniach z centrum , które dotychczas
szło za ZLN. K PK podjął się utw orzenia rządu bez udziału Z L N 'i lewicy-
Udało się m u dla tej koncepcji pozyskać kluby Skulskiego, Rosseta i Matakiewicza.
28 lipca przedstaw iciele K PK udali się do Piłsudskiego, proponując
na prem iera Juliana Nowaka — rektora UJ, długoletniego członka
władz stronnictw a krakowskiego. K andydatura Nowaka została w ysunięta
po ponownej odmowie W ładysława Stesłowicza. Nowak tw ierdzi w swych
wspom nieniach, że W itos jeszcze w końcu czerwca gotów był zgodzić sté
na jego kandydaturę, ale napotkał bierny opór ze strony Fedorow icza19 ■
Z faktu dw ukrotnych propozycji pod adresem Stesłowicza wynika, ż®
16 S. Stroński, Po głosowaniu, „Rzeczpospolita”, 27 VII 1922.
17 Wyrok, „Dziennik Poznański”, 28 VII 1922.
w Przed utworzeniem, gabinetu, „Czas”, 17 VII 1922; Przesilenie państwowe, tafl1'
że, 19 VII 1922.
19 Koniec przesilenia, „Czas”, 31 VII 1922; Stesłowicz, Oświadczenie, „KU'
rier Polski”, 26 VII 1922; J. Nowak, Wspomnienia z ławy rządowej, Kraków 1938.
s. 38. O inicjatywie Witosa wspomina również W. Pobóg-Malinowski, Nai'