Szymon Rudnicki Działalność polityczna polskich konserwatystów ...

30
Ostatecznie Lidze Narodowej udało się wszystkie te grupy (łącznie
z realistam i) zjednoczyć w M iędzypartyjnym Kole Politycznym , utworzonym
w październiku 1915 r. Łączyła je rezerw a wobec w ładz okupacyjnych.
W strzym anie się od w spółpracy politycznej nie wykluczało działalności
społecznej i gospodarczej w takich organizacjach, jak C entralny Kom
itet O byw atelski ze Zdzisławem Lubom irskim na czele czy Rada Główna
Opiekuńcza, której prezesem został Adam Ronikier. Niemcy zresztą chętniej
współpracowali z tym i kołami, które od ich postaw y zaczęto nazywać pasywistam
i.
Od początku nad przeciągnięciem realistów na stronę rozwiązania
austro-polskiego pracowali stańczycy. Pierw sze spotkania m iały miejsce
natychm iast po zajęciu W arszawy przez Niemców i trw ały już przez całą
wojnę. Brali w tych spotkaniach udział czołowi przedstaw iciele stańczyków
i realistów oraz Stronnictw a Narodowego. Poza spotkaniam i międzypartyjnym
i dochodziło często do kontaktów indyw idualnych z wpływow y­
mi osobami z kół ziem iańskich ss. Powodem niechęci do angażowania się
realistów w akcję polityczną w początkowym okresie okupacji była obawa
przed powrotem Rosjan. Potem, niejasne perspektyw y dalszego rozw oju
wypadków. Część liczyła na zwycięstwo Ententy. Dzieliła ich od Galicjan
koncepcja rozwiązania spraw y polskiej.
W ydanie aktu 5 listopada 1916 r. niewiele zmieniło w Galicji. Nadal
silny był obóz aktyw istyczny ze stańczykam i na czele, który konsekw entnie
staw iał na i'ozwiązanie austro-polskie. Odnosząc pew ne sukcesy w Galicji
W schodniej, SPN zaczynało powoli tracić w opinii kręgów dotychczas je
popierających. Zarzucano m u zbyt uległe stanowisko wobec A u strii3S. Doszło
też do ostrych starć między działaczami SPN a działaczami Zjednoczenia
Narodowego, którzy naw zajem oskarżali się o szkodzenie spraw ie
polskiej.
Więcej zmieniło się w Poznańskiem . Po w ybuchu wojny gesty lojalności
wobec rządu były bardziej powściągliwe niż w pozostałych zaborach.
Do ak tu listopadowego tylko jedno pismo — „K raj” — w ydaw ane
w Lesznie przez ks. Druckiego-Lubeckiego, weszło na drogę jednostronnej
ugody. Spotkało się ono jednak z ogólnym bojkotem 57.
takżeTA. M a r y 1 s k i, Liga 1906—1926, APAN, 30/3, k. 101—102; Cz. Kozłowski,
Działalność polityczna Koła Międzypartyjnego w latach 1915—1919, Warszawa 1967,
s. 59.
55 M. Bobrzyński, Wskrzeszenie państwa polskiego, t. I, Kraków 1920. s. 94—
95; K. M. Morawski, Pamiętnik, BN, akc. 8629 masz., t. I, s. 14; liczne wzmianki
u Hupki, Jaworskiego i Zdanowskiego.
56 Młodziutki Jan Mycielski pisząc o poparciu ojca dla SPN notował jednocześnie,
że traci ono zaufanie. „O konserwatystach myślę, że już nie będzie co mówić. Społeczeństwo
nie będzie ich uważać za partię, której sprawę narodową polecić można”.
Dzienniki, 26 IV, 4 IX 1917, masz., zbiory pryw.
57 WTW, Stosunki partyjno-polityczne w zaborze pruskim, „Kultura Polski”, 19 V
1918, z. XX, s. 310; Nasi aktyuńści, „Głos Narodu”, 4 X 1918, AAN, 38/1, Agencja Polska
w Lozannie, p. 241, k. 780.