Szymon Rudnicki Działalność polityczna polskich konserwatystów ...

-ność rządu. Przyznaw ał, że ustąpienie Paderew skiego w obliczu K ongresu
Pokojowego jest nie do pomyślenia, tym bardziej, że zdaniem „Czasu”
Dmowski w Paryżu przynosi Polsce w ybitną szkodę. K rytykow ał zakulisowe
naciski w yw ierane przez narodow ą dem okrację n a rząd, zmuszanie
Paderew skiego do utrzym ania K om itetu Narodowego Polskiego 79. Naw et
po w niesieniu deklaracji konstytucyjnej, którą „Czas” uznał za kom prom i­
tującą, uważano obalenie rządu za lekkomyślność. Odtąd stałym elem entem
polityki K PK stanie się zasada, że dopóki nie wiadomo, kto ma objąć rząd,
nie wolno obalać istniejącego.
Dw ukrotnie też zajął K PK w sejm ie stanowisko odm ienne od ZLN.
Jedną z trudności, które w yłoniły się przy próbach ujednolicenia w aluty,
była spraw a relacji korony do m arki. Podczas dyskusji sejm owej KPK
zajął wspólny front z klubem PPS. Dało to asum pt „Gazecie W arszawskiej”
do demagogicznego ataku w form ie przedstaw ienia K PK i socjalistów jako
obrońców wielkiego k a p ita łu 80. Była to odpowiedź na krytykę polityki
ZLN wobec rządu Paderewskiego. Jednocześnie stw arzała możliwość propagandową
do równoczesnego ataku na K PK i socjalistów oraz przedstaw
ienia siebie jako partii broniącej narodu, zarówno przed zakusam i z p rawa,
jak i lewa.
K PK potrafił w brew powszechnej opinii ziem iaństw a w ystąpić w sejm
ie przeciwko przyw róceniu wolnego handlu zbożem. Świadczyło to o jego
zdolności trafnej oceny sytuacji. J. Fedorowicz w ystępując w sejm ie w imieniu
klubu i deklarując się jako przeciw nik wszelkich ograniczeń, w konkretnej
sytuacji uznał, że wobec niedostatecznych zapasów wprowadzenie
wolnego handlu podwoiłoby ceny chleba 81. Konserw atyści obawiali się, że
w przypadku braku chleba w m iastach może dojść do w ystąpień głodowych.
Doraźne kroki w kierunku napraw y sytuacji gospodarczej były konieczne.
W okresie, kiedy toczyła się w alka na wsi, a w m iastach działały Rady
Delegatów Robotniczych, wszelkie zaognienie stosunków społecznych mogło
m ieć nieobliczalne skutki. Tym bardziej że do rozw iązania były spraw y
niezm iernej wagi, które decydowały o kształcie państw a, takie jak granice
i konstytucja. Na porządku dziennym stała również spraw a reform y rolnej,
która w początkowym okresie obrad sejm u zdominowała inne.
Zagadnienie reform y rolnej posiada obszerną literaturę, zarówno przedwojenną,
jak i pow ojenną 82. Dlatego w pracy niniejszej zajm iem y się je­
63
79 K. Z., Pod znakiem przesilenia, „Czas”, 8 III 1919; K. Z., W czym leżą braki
obecnego gabinetu, tamże, 29 III 1919; Próba przesilenia gabinetowego, tamże, 18 V
1919; Pogłoski o zmianie gabinetu, tamże, 13 III 1919.
80 Sojusz socjalistów z kapitalistami w obronie interesów kapitalistycznych, „Gazeta
Warszawska”, 10 V 1919.
81 Sprawozdania stenograficzne Sejmu Ustawodawczego (SSSU), 7 IV 1919, pos.
27, ł. 29—31.
82 Prawdopodobnie pierwszą pracą była książka F. Bujaka, O naprawą ustroju
rolnego w Polsce, Kraków 1918. Szczegółowo reformą rolną zajmowali się, podając