Szymon Rudnicki Działalność polityczna polskich konserwatystów ...

250
kuł znam iennym zdaniem : „Niechaj przeto nikt przedwcześnie nie liczy
«wiernych głosów i szabli-«” 96.
„Czas”, który na ogół nie zabierał głosu w sporze o naczelne władze
wojskowe, tym razem wypowiedział się za Sikorskim. „W spraw ie ustaw y
rozum na opinia w kraju opowiedziała się za Sikorskim ”. Skrytykow ał m ieszanie
się arm ii do polityki, jak ocenił w izytę Piłsudskiego w Belwederze
i m anifestację oficerów w Sulejówku. W ypomniał m u również lipiec
1922 r. oraz podniósł, że jego działalność utrudnia sytuację w kraju. Stanowisko
to znalazło swoje odzwierciedlenie w uchw ałach SPN. Jeden z punktów
brzm iał: „Zjazd w yraża przekonanie, że należy potępić i wykluczyć
z arm ii polskiej wszelką politykę i konspirację oraz należy dążyć, aby jak
najszybciej uregulowano kw estię naczelnych władz wojskowych w sposób
zgodny z K onstytucją” 97.
Jedynie „Słowo” nie w ystąpiło przeciwko Piłsudskiem u. M ackiewicza
bardziej m artwiło, że lewica zaniepokojona akcją praw icy zaczyna skupiać
się wokół Piłsudskiego. Uznał, że zjawisko to może mieć zgubne dla Polski
następstw a, jak i fakt, że „marsz. Piłsudski zachował przy sobie daw ną
koterię i w szystkie tej koterii chociażby najniezdrow sze afilacje. Odbija
się to nader często na charakterze jego polityki”. Jednocześnie występował
jako zwolennik Piłsudskiego i zastanaw iał się, czy dnie, tygodnie, miesiące
dzielą Polskę od jego rządów 98.
Zastanaw iali się nad tym wówczas wszyscy. J. Żółtowska notowała
coraz większy pesymizm prawicy. Notowała też coraz więcej pogłosek na
tem at przygotowywanego przez Piłsudskiego zamachu stanu. W tym samym
czasie W oyniłłowicz zapisyw ał: „Jestem w W arszawie zmęczonej
istniejącym stanem rzeczy i gotowej przyjąć zamach stanu, skąd by on nie
pochodził; obecnie najw ięcej szans m iałby zamach Piłsudskiego, protegowanego
przez szereg generałów ”
Przed zamachem ze strony Piłsudskiego przestrzegały gazety. Jeżeli
z okazji 11 listopada 1925 r. „Dzień Polski” pisał: „Stoim y u brzegu przepaści.
Jeszcze kilka miesięcy takiego, jak obecnie, stanu rzeczy, a wszelkie
środki zaradcze mogą być spóźnione”, to w styczniu 1926 r. pisał już o panice,
w w yniku której ludzie zaczynają wierzyć, że tylko Piłsudski może
96 Lepszy taki niż żaden, „Gazeta Powszechna”, 22 XI 1925; Terror czy praworządność,
„Dziennik Poznański”. 17 XI 1925; Przeciwko wichrzeniom wewnętrznym,
tamże, 24 XI 1925.
•
87 Wystąpienie marszałka Piłsudskiego, „Czas”, 18 XI 1925; Zebranie Prawicy Narodowej,
tamże, 23 XI 1925. Nie były to pierwsze krytyczne wystąpienia „Czasu” pod
adresem Piłsudskiego. O jego wypowiedzi w sprawie Biura Historycznego pisano: „Po
przelaniu krwi na polu zwycięskich bitew nie przelewa się atramentu w tej formie,
która żalem i niesmakiem przejmuje tych wszystkich pamiętających te dni sławy”.
Smutna kampania, tamże, 19 X 1925.
9S C a t, Gabinet się chwieje, „Słowo”. 10 XII 1925.
"Żółtowska, Dziennik, 17 X, 29 XII 1925; Woyniłłowicz, Wspomnienia,
t. II, 29 XII 1925.